કૃષિ અને કાળિયારને બચાવવા સરકાર પાસે કોઈ પ્લાન નથી

ગુજરાતમાં મોટા પ્રમાણમાં જ્યારે ઉદ્યોગો આવતાં હતા ત્યારે ઘણી જમીન ગુમાવવી પડી છે. જમીન જતી રહેવી તે એક મુખ્ય ચિંતા છે. ધોલેરા સર પસંદ કરવાનું મુખ્ય કારણ એ છે કે અહીં ખેતી માટેની જમીન ઓછી છે એવો દાવો સરકાર કરી રહી છે. પસંદ કરેલી જમીન કૃષિ માટે ખૂબ અનુકૂળ નથી. ધોલેરા ક્ષેત્રના પશ્ચિમ ભાગમાં 12,800 હેક્ટર જમીન કૃષિ માટે અનામત રાખવામાં આવી છે, કારણ કે આ જમીનમાં તુલનાત્મક રીતે વધુ સારી કૃષિ ઉત્પાદકતા છે. આ ઉપરાંત, નર્મદા નદીના સૂચિત સિંચાઇ નહેર નેટવર્ક આ વિસ્તારોમાં તેનો વિકાસ ચાલુ રહેશે. ધોલેરા પ્રદેશના વિસ્તારોના મધ્યમાં અને પૂર્વીય ભાગોમાં જ્યાં ખેતીની જમીન અંશતઃ નકામી થવાની ધારણા છે, નર્મદા નહેરના સિંચાઈ પાણીની પહોંચ સરદાર સરોવર નિગમ લિમિટેડ દ્વારા પાઇપ પુરવઠો અથવા વધુ શાખા કેનાલ દ્વારા કરવામાં આવશે.

અલગ ધોલેરા એસઆઇઆર વેલ્ફેર સોસાયટી બનશે જે રાજ્યના કૃષિ વિભાગો અથવા અન્ય સક્ષમ એજન્સી સાથે સંકલન કરશે, આ ખેડૂતોને તેમના ખેત ઉત્પાદકતામાં સુધારો કરવા અને તેમની સંલગ્નતા માટે સલાહકાર અને સંસાધન સહાય પૂરી પાડશે. કૃષિ આધારિત કૃષિ પદ્ધતિઓ જે કૃષિ આધારિત ઉદ્યોગો માટે જરૂરી છે જે ડીએસઆઈઆરના ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રમાં આવે છે.

આમ ખરેખર જે કૃષિ વિસ્તાર છે તે ખરાબ જમીન તરીકે બતાવેલો છે. તેનો મતલબ કે અહીં સરકારે ખેતીને માટે વળતર આપવું ન પડે તે માટે ખેતીની જમીન ઓછી બતાવી છે. આ જમીન માટે સ્થળ પર જઈને કોઈ સરવે પણ કરાયા નથી. એવું ગામ લોકો સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહી રહ્યાં છે. ખેતી માટે અહીં કોઈ આયોજન દેખાતું નથી. માત્ર ગુજરાત સરકારે થોડી વાતો કરી છે. પણ કોઈ વ્યવસ્થિત પ્લાન જ તૈયાર કર્યો નથી.

સિંચાઇનો વિસ્તાર કુલ જમીનનો ફક્ત 2.6% ભાગ ધરાવે છે, એવો દાવો સરકાર કરી રહી છે. આ પ્રદેશમાં દુકાળ સંભાવના વિસ્તાર હેઠળ આવે છે. ખેડૂતો તેમની કૃષિ જમીનની ખેતી માટે વરસાદી ખેતી પર આધાર રાખે છે અથવા સિંચાઈ પર આધારિત છે. વલ્લભીપુર શાખા નહેર (સરદાર સરોવર પ્રોજેક્ટ) ના પ્રસ્તાવિત આદેશ વિસ્તાર આસપાસ અને તેની આસપાસના ગામોનો સમાવેશ કરવામાં આવે છે. નહેર નેટવર્કનો વિકાસ માટે ફરી ડિઝાઇન કરવા માટે પ્રસ્તાવિત છે.

વેળાવદર નેશનલ પાર્ક નજીક પર્યાવરણ પ્રત્યે સંવેદનશીલ ઝોન તરીકે વેળાવદર નેશનલ પાર્ક (VNP) ને ઓળખવામાં આવેલો છે DSIR વિકાસ સાથે સંકળાયેલા સંવેદનશીલતા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તે આશરે 35 ચો.કિ.મી. વિસ્તારમાં ઘાસ ઉગતા હોય એવી જગ્યા છે જે ધોલેરા ક્ષેત્રના એસડબ્લ્યુ પર સ્થિત છે. વેળાવદર નેશનલ પાર્ક આસપાસ 730 ચો.કિ.મી. વિસ્તાર (પર્યાવરણ અને વન વિભાગ, ગુજરાત સરકાર દ્વારા) પર્યાવરણ સંવેદનશીલ ઝોન તરીકે દરખાસ્ત કરવામાં આવે છે - જે વર્તમાનમાં MoEF દ્વારા સમીક્ષા હેઠળ છે. વીએનપીની આસપાસ પ્રાસ્તાવિક ઇકો-સેન્સિટિવ ઝોન (ઇએસઝેડ) ની સમીક્ષા ધોલેરા સરની સરહદોના સંદર્ભમાં જણાવાયું છે કે આ ESZ અને ડીએસઆઈઆર ક્ષેત્ર વચ્ચે કોઈ ઓવરલેપ થતી નથી.

જો કે, વેળાવદર નેશનલ પાર્કની સૌથી નજીકની સીમા ડીએસઆઈઆર ક્ષેત્રની સીમાથી ફક્ત 600 મીટરની અંતરે છે, આ ક્ષેત્રનો અભ્યાસ કરવા ગીર ઇકોલોજીકલ નિષ્ણાતો દ્વારા વિગતવાર સમીક્ષા હાથ ધરવામાં આવી હતી, ખાસ કરીને ધોલેરા સરમાં કોઈ પણ સંરક્ષણ ઝોનની જરૂરિયાતને સમજવામાં આવી હતી. આ અભ્યાસ અને શહેરીકરણને કારણે જૈવવિવિધતાના નુકશાન અંગેની વિસ્તૃત સમીક્ષાના આધારે, તે દરખાસ્ત કરવામાં આવે છે કે ધોલેરા સર પ્રદેશમાં આવેલા જંગલ વિસ્તારો અને જે વેળાવદર રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનની નજીક છે તે સંરક્ષણ ક્ષેત્રની સ્થાપના માટે વધુ વિગતમાં સમીક્ષા કરવામાં આવશે.

કાળીયારને માનવસર્જિત અને કુદરતી જોખમ અંગે સમાન્ય સમિક્ષાઓ અને વિચાર વિમર્શ પર આધારીત છે. આ સમિક્ષાના આધારે, તે સમજી શકાય છે કે, હાલમાં વેળાવદર પાર્ક વિસ્તાર અને રોડ પર વાહનો દ્વારા થતી હત્યાના કારણે કાળિયારના સામે મુખ્ય જોખમ છે. આને આધારે, વિકાસના ભાગ રૂપે તે ખાતરી કરાશે, કે આયોજન કરવામાં આવે અને પૂર સહિત કાળિયારને રક્ષણ આપશે. કાળિયાર માટે માર્ગો યોગ્ય છે કે નહીં તેના પરથી પસાર થતાં વન્યજીવ માટે યોજના ઘડશે, જેથી માર્ગ પર થતી હત્યા ઓછી કરવામાં આવશે.

આમ સરકાર એટલું જો કબુલે છે કે કાળિયાર પર ખતરો છે. તેમ છતાં તેના રક્ષણ માટે કોઈ પ્લાન પણ તૈયાર કરાયો નથી. કાળિયાર હરણ દૂર દૂર સુધી જઈ શકે છે. તેને 500 કે 600 મીટરની સરહદ નાની પડે છે. તેથી કાળિયાર સામે જોખમ ઉભું છે. ભાજપના ધારાસભ્ય વિભાવરી દવેએ પર્વાવરણની સુનાવણી માટે તો એવું કહ્યું હતું કે અહીં કોઈ કાળિયાર રહેતાં નથી.

નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ khabarchhe.com ન્યૂઝ સાથે.

તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ટેલીગ્રામ, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.

લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ તમારા ફોન પર સૌથી પહેલા મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો khabarchhe.com ની મોબાઇલ એપ્લિકેશન.