તમને ખબર છે? તમારી દીકરી...

‘બેટા, કાલે તારો બર્થ ડે છે તો બોલ, તને શું જોઈએ છે?’

‘પપ્પા, મમ્મી પણ મને ગિફ્ટ આપશે ને?’

‘હા હા, તું અમારી એકની એક લાડકી દીકરી છે એટલે મમ્મી તો ગિફ્ટ આપશે જ ને વળી. નહીં આપે તો એની વાત છે.’

‘અરે ભાઈ, બાપ–દીકરી મારી વિરુદ્ધ શું સાઝિશ કરે છે, જરા મને પણ ખબર તો પડે.’

‘પપ્પા, તમે નહીં બોલતા. હું જ મમ્મીને કહી દઉં છું કે, હમણાં તમે મમ્મીને શું કહેતા હતા, ઊભા રો.’

સિયાના બર્થ–ડેની તૈયારીમાં મશગૂલ સ્નેહા અને મલય પોતપોતાની ગિફ્ટના વિચારે ખુશ થઈ રહ્યાં હતાં. મલયે તો બહુ દિવસોથી, પોતાના બોસની દીકરીના હાથમાં જોયેલા મોબાઈલનું પિક્ચર મનમાં ફિટ કરી દીધું હતું. બસ, સિયાને પણ હું આવો જ મોબાઈલ આપીશ. બોસની દીકરી પણ સિયા જેવડી જ છે ને એ કેટલી ખુશ હતી! પોતાનો નવો મોબાઈલ લઈને આખી ઓફિસમાં બધા પાસે ફરી વળેલી. ‘અંકલ, મારી સાથે સેલ્ફી લો ને’. ‘આન્ટી ચાલો ને, આપણે સેલ્ફી લઈએ’ કહેતી બધે દોડાદોડી કરતી દીકરીને જોઈને બોસ પણ કેટલા ખુશ હતા! બસ, હું પણ સિયાને એવો જ મોબાઈલ લઈ આપીશ ને એના ટીનપ્રવેશને યાદગાર બનાવીશ.

કાલે જ પૂછતી હતી, ‘પપ્પા, હવે હું ટીનએજર કહેવાઉં ને?’

‘હા બેટા, કાલથી તું ટીનએજર. મારી લાડલી મોટી થવા માંડી. હવે બહુ જલદી મોટી નહીં થતી પણ, બીક લાગે છે કે તું વહેલી મોટી થશે તો વહેલી જતી રહેશે.’

‘પ્લીઝ પપ્પા, એવું નહીં બોલો ને. હું કશે નથી જવાની તમને મૂકીને. તમે બીજી વાત કરો. મને ગિફ્ટમાં શું આપવાના?’

‘હંઅઅઅ હજી કંઈ વિચાર્યું નથી.’

‘તમે બહુ લુચ્ચા છો પપ્પા. મમ્મી પણ એવું જ કહેતી હતી.’

‘મમ્મીએ મને લુચ્ચો કહ્યો? આવવા દે મમ્મીને, આજે એની વાત છે.’

‘અરે પપ્પા, એવું નહીં... મમ્મી પણ ગિફ્ટ માટે એવું જ કહેતી હતી એમ.’

‘ઓકે, ચાલ તને મમ્મી તરફથી પણ સરપ્રાઈઝ ગિફ્ટ મળશે એમ ને? વેરી ગુડ. ચાલ હવે, તૈયાર થઈ જા. તારી સ્કૂલ બસનો ટાઈમ થયો છે ને મારે પણ ઓફિસ જલદી જવાનું છે. મમ્મીએ ટિફિન મૂક્યું છે ને, જોઈ લેજે. તારી મમ્મી તો ઓફિસ જવાની દોડાદોડીમાં આપણનેય ભૂલી જાય એવી છે.’

બીજી બાજુ, ઓફિસે જતાં રસ્તામાં આવતા બુટિકમાં જોયેલો ડ્રેસ, દિવસમાં નહીં નહીં તોય પચાસેક વાર સ્નેહાની આંખ સામે ચમકી જતો. સિયા જાણે ડ્રેસ પહેરીને સામે ઊભી છે ને સ્ટાઈલમાં પૂછે છે, ‘મમ્મી હું કેવી લાગું છું?’ બસ, આજે તો એ ડ્રેસ લઈ જ લેવો છે. આજે અર્ધી રજા લઈને વહેલી નીકળી જઈશ ને ડ્રેસ લઈ જ લઈશ. બુટિકમાં ફોન કરીને કહી તો રાખ્યું છે એટલે હજી સુધી કોઈ લઈ તો નહીં ગયું હોય, તોય કંઈ કહેવાય નહીં. થોડો મોંઘો છે, પણ પૈસા સામે આજે હું કંઈ જોવાની નથી. અમે બંને કમાઈએ છીએ કોના માટે? મારી લાડકી તો પાછી કાલથી ટીનએજર! ઓહ, કેટલી જલદી મોટી થઈ ગઈ! મારી મમ્મી કાયમ કહેતી, તે વાત કેટલી સાચી છે? ‘છોકરીઓ બહુ જલદી મોટી થઈ જાય છે. નજર સામેથી જ ક્યારે એક દિવસ આપણને છોડીને જતી પણ રહે, તે ખબરેય નથી પડતી.’ આંખના ભીના થયેલા ખૂણા પર આંગળી ફેરવીને સ્નેહાએ બોસની ઓફિસ તરફ જવા માંડ્યું.

એક તરફ મોંઘો મોબાઈલ લેવાઈ ગયો અને બીજી તરફ મોંઘો ડિઝાઈનર ડ્રેસ! સ્નેહાએ ઘરે જતાં પહેલાં સિયાને સ્કૂલેથી સાથે લઈ લેવા વિચાર્યું અને ટેક્સી સિયાની સ્કૂલ તરફ લેવડાવી. સિયાને સરપ્રાઈઝ આપવાના વિચારે એ ખુશ થતી થતી સ્કૂલમાં પ્રવેશી ને પ્રિન્સિપાલની ઓફિસની બહાર મૅડમને મળવાની રાહ જોતી બેઠી. પાંચેક મિનિટ બેઠી હશે કે, સિયાને એણે એની ક્લાસટીચર સાથે વૉશરૂમ તરફ જતાં જોઈ. એ ઊભી થઈને ઝડપથી પગલાં ભરતી એમની પાછળ વૉશરૂમ તરફ ભાગી. ઓહ! શું થઈ ગયું મારી સિયાને? સવારે તો સારી હતી ને કાલે પણ કોઈ ફરિયાદ નહોતી કરી. સ્કૂલમાં પાણી પીધું હશે, કે પછી કોઈના ટિફિનમાંધી કંઈ ખાધું હશે નક્કી. તો જ, નહીં તો ઘરનું પાણી પીવાની ને ઘરનું જ ટિફિન ખાવાની એને સ્ટ્રિક્ટ વૉર્નિંગ આપેલી જ છે. ગમે ત્યાં દોડાદોડી કરવાની ને સ્કૂલમાં ધમાલમસ્તી કરવાની પણ એના પપ્પાએ ચોખ્ખી ના પાડી છે, એટલે કંઈ વાગ્યું તો નહીં હોય. તો શું થયું હશે? એણે લાઈનસર આવેલા વૉશરૂમ્સ તરફ જોયું તો, એક વૉશરૂમની બહાર સિયાનાં ટીચર હાથમાં સૅનિટરી નૅપ્કિન્સનું પેકેટ લઈને ઊભેલાં અને સિયા અંદરથી ટીચર સાથે વાત કરતી હતી, ‘મૅમ, ઠીક છે. બરાબર છે. ડોન્ટ વરી. હું ફાઈન છું.’

સ્નેહાની આંખે અંધારાં આવી ગયાં. એ જલદીથી બાજુના વેઈટિંગ રૂમમાં જઈ માથે હાથ દઈ બેસી પડી. ઓહ! સિયાને પિરિયડ્સ ચાલુ થઈ ગયા? હે ભગવાન! આ બધું ક્યારે થયું? મને ખબરેય ના પડી? છટ્! હું તે મા છું કે કોણ છું? હે ભગવાન! આટલી નાની છોકરીને તમે અત્યારથી મોટી બનાવી કાઢી? એને જ કેમ આ સજા? ને હજી એની ઉંમર જ શું છે? હસતીરમતી છોકરીને કંઈ ભાન નથી આ બધું ને તમે એને કેટલી મોટી જવાબદારી સોંપી દીધી? ક્યારે થયું હશે આ બધું? આજે સવારે તો કંઈ બોલી નહોતી. ને કાલે પણ તો એ નૉર્મલ જ હતી. અરેરે! મારી ફુલ જેવી છોકરીને અત્યારથી બધાં બંધન આવી ગયાં?’ સ્નેહાને તો ખૂબ મન થયું, કે એ ખૂબ જોરમાં રડે ને પોતાની લાડકીને વહાલથી ભેટીને બધું પૂછે, એને બધું સમજાવે અને એને હિંમત આપે, ‘બેટા, બિલકુલ ગભરાતી નહીં, મમ્મી તારી સાથે જ છે. બધી છોકરીને આવું થાય. આપણે ડૉક્ટર અંકલ પાસે જઈશું ને તને કોઈ તકલીફ ન થાય તેની દવા લઈ આવશું.’ એ હજી વધુ વિચારે ચડી જાત, પણ એટલામાં ટીચર અને સિયાનો અવાજ સંભળાતાં એ ધડકતા દિલે રીતસરની એમની સામે દોડી જ ગઈ.

‘શું થયું મૅમ, મારી સિયાને?’ એણે રડતાં રડતાં સિયાને બાથમાં લઈ લીધી.

‘પ્લીઝ, તમે બાજુ પર આવો ને બેસો. હું તમને બધી વાત કરું છું. સિયા બેટા, બધું ઓલરાઈટ છે હં, ડોન્ટ વરી. જા બેટા, તું ક્લાસમાં જા, હું હમણાં આવું છું.’

મમ્મીને અચાનક જ સ્કૂલમાં જોતાં સિયા થોડી અચકાઈ, પણ મૅમના સધિયારાએ એ સ્વસ્થતાથી ક્લાસ તરફ જતી રહી. મમ્મી કેમ રડતી હતી તે એને ન સમજાયું.

‘જુઓ સ્નેહાબહેન, તમને ખબર છે, કે તમારી દીકરીના પિરિયડ્સ શરૂ થઈ ગયા છે? સિયાને આ સાથે બીજી વાર પિરિયડ્સ આવ્યા. એ તો સારું કે, પહેલી વાર પણ અને આજે પણ એ સ્કૂલમાં જ હતી. અમારી સ્કૂલમાં અમે દસ વર્ષની છોકરીઓને આ બધી વાતની જાણકારી આપી જ રાખીએ છીએ. અચાનક આવી પડતી પરિસ્થિતિને ગભરાયા વગર સ્વીકારીને, તેનો રસ્તો કેમ કાઢવો તેના અમે ખાસ ક્લાસ રાખીને, છોકરીઓને ભયમુક્ત બનાવીએ છીએ. આજે જમાનો આટલો મોડર્ન બન્યો છતાં મોટા ભાગની મા, પોતાની દીકરીઓને આ શિક્ષણ કેમ નથી આપતી તે નવાઈ અને ચિંતાની વાત છે. કોઈ માની રાહ જોયા વગર અમારા પ્રિન્સિપાલ મૅડમે જ આ ક્લાસ ચાલુ કરી દીધા તેથી અમે બધાં જ બહુ ખુશ છીએ. મોટા ભાગે છોકરીઓ આવા સમયે સ્કૂલમાં જ હોય છે. ઘરે જવાનું કે મમ્મીને કહેવાનું શક્ય નથી બનતું એટલે અમે જ એમની મમ્મી બનીએ છીએ. સિયાની ઉંમર નાની છે માન્યું અને તમે સર્વિસ કરો છો તે પણ મને ખબર છે. આજે દરેક બીજા–ત્રીજા ઘરે આ જ હાલત છે. હવે છોકરીઓ બહુ નાની ઉંમરે પુખ્ત બને છે તે તો તમારી જાણમાં હશે જ. ફક્ત તમારી વાત નથી પણ, આજકાલનાં માબાપ પોતાનાં બાળકોની ભૌતિક જરૂરિયાતો પૂરી કરવાની દોડમાં, બહુ મોટી શારિરીક અને માનસિક જરૂરિયાતનું ધ્યાન રાખવામાં પાછળ પડી જાય છે. તમે સમજી શકો છો, હું શું કહેવા માગું છું.’

સ્નેહાને સમજ ના પડી કે, એ મૅમનો આભાર કયા શબ્દોમાં માને. ફક્ત મૅમનો હાથ હાથમાં લઈ એ ચોધાર આંસુએ રડતી રહી. મૅડમે સ્નેહાને આશ્વાસન આપી ધીરજ બંધાવી. ‘દીકરીનું ધ્યાન રાખજો બસ. કાલે એનો બર્થ ડે છે તો બહુ બધી ચૉકલેટ્સ મોકલજો.’

‘શ્યોર મૅમ’ કહેતાં ફરી એક વાર આભાર માની, ફક્ત શોખ ખાતર કરાતી નોકરીને તિલાંજલી આપવાનું નક્કી કરીને સ્નેહાએ વિદાય લીધી.