કોણ છે શંકરાચાર્ય? જાણો ભારતમાં કેવી રીતે શરૂ થઈ આ પરંપરા, શું છે તેમનું મહત્ત્વ

સનાતન ધર્મમાં શંકરાચાર્યનું પદ સર્વોચ્ચ માનવામાં આવે છે. ભારતમાં શંકરાચાર્ય પદની સ્થાપના આદિ શંકરાચાર્યએ કરી હતી. આદિ શંકરાચાર્યએ ભારતમાં 4 મઠોની સ્થાપના કરી. આ ચારેય મઠોમાં ઉત્તર બદ્રીકાશ્રમના જ્યોર્તિમઠ, દક્ષિણનો શૃંગેરી મઠ, પૂર્વમાં જગન્નાથપુરીનો ગોવર્ધન મઠ અને પશ્ચિમમાં દ્વારકાનો શારદા મઠ. આ ચાર મઠોના પ્રમુખને શંકરાચાર્ય કહેવામાં આવે છે. સંસ્કૃતમાં આ મઠોની સ્થાપના કરીને આદિ શંકરાચાર્યે પોતાના 4 પ્રમુખ શિષ્યોને જવાબદારી સોંપી. ત્યારથી ભારતમાં શંકરાચાર્ય પરંપરાની સ્થાપના થઈ છે. આવો તો જાણીએ કે શંકરાચાર્ય કેવી રીતે બને છે. ભારતમાં કેટલા શંકરાચાર્ય છે.

 કેવી રીતે થઈ શંકરાચાર્ય પદની શરૂઆત?

માન્યતાઓ મુજબ આ પદની શરૂઆત આદિ શંકરાચાર્ય દ્વારા કરવામાં આવી હતી. આદિ શંકરાચાર્ય હિન્દુ દાર્શનિક અને ધર્મગુરુ હતા, જેમને હિન્દુત્વના સૌથી મહાન પ્રતિનિધિઓમાંથી એક માનવામાં આવે છે. સનાતન ધર્મને મજબૂત કરવા માટે આદિ શંકરાચાર્યએ ભારતમાં 4 મઠોની સ્થાપના કરી, પરંતુ સૌથી પહેલા જાણીએ કે મઠ શું છે?

 આખરે મઠ શું હોય છે?

સનાતન ધર્મ મુજબ, મઠ એ સ્થળ છે જ્યાં ગુરુ પોતાના શિષ્યોને શિક્ષણ અને જ્ઞાનની વાતો બતાવે છે. આ ગુરુઓ દ્વારા આપવામાં આવેલું શિક્ષણ આધ્યાત્મિક હોય છે. એક મઠમાં આ કાર્યો સિવાય સામાજિક સેવા, સાહિત્ય વગેરે સાથે સંબંધિત કામ હોય છે. ચાલો જાણીએ કે કેવી રીતે પસંદ કરાય છે શંકરાચાર્ય.

 કેવી રીતે પસંદ કરવામાં આવે છે શંકરાચાર્ય?

શંકરાચાર્ય બનવા માટે સંન્યાસી હોવું જરૂરી છે. સંન્યાસી બનવા માટે ગૃહસ્થ જીવનનો ત્યાગ, મુંડન, પોતાનું પિંડદાન અને રુદ્રાક્ષ ધારણ કરવું ખૂબ જરૂરી માનવામાં આવે છે. શંકરાચાર્ય બનવા માટે બ્રાહ્મણ હોવું અનિવાર્ય છે. એ સિવાય તન મનથી પવિત્ર, જેણે પોતાની ઇન્દ્રિયોને જીતી લીધી હોય, ચારેય વેદ અને 6 વેદાંગોના જ્ઞાતા હોવા જોઈએ. ત્યારબાદ શંકરાચાર્યોના પ્રમુખો, આચાર્ય મહામંડળેશ્વરો, પ્રતિષ્ઠિત સંતોની સભાની સહમતી અને કાશી વિદ્વત પરિષદની મ્હોર બાદ શંકરાચાર્યની પદવી મળે છે.

 ભારતમાં કેટલા શંકરાચાર્ય?

ઓરિસ્સાના પુરીમાં ગોવર્ધન મઠ, જેમના શંકરાચાર્ય નિશ્ચલાનંદ સરસ્વતી છે.

ગુજરાતનાં દ્વારકાધામમાં શારદા મઠ જેમના શંકરાચાર્ય સદાનંદ સરસ્વતી છે.

ઉત્તરાખંડના બદ્રિકાશ્રમમાં જ્યોર્તિમઠના શંકરાચાર્ય સ્વામી અવિમુક્તેશ્વરાનંદ છે.

દક્ષિણ ભારતમાં શૃંગેરી મઠના શંકરાચાર્ય જગદગુરુ ભારતી તીર્થ છે.

 ક્યાં છે શંકરાચાર્યોના 4 મઠ:

આ ચાર મઠ વગેરે શંકરાચાર્યના સમય પર સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા. આ ચાર મઠ દેશના ચારેય ખૂણામાં છે. 

ગોવર્ધન મઠ:

ઓરિસ્સાના પૂરી રાજ્યમાં ગોવર્ધન મઠ સ્થાપિત છે. ગોવર્ધન મઠના સંન્યાસીઓના નામ બાદ આરણ્ય સંપ્રદાયનું નામ લગાવવામાં આવે છે. આ મઠના શંકરાચાર્ય છે નિશ્ચલાનંદ સરસ્વતી.

 શારદા મઠ:

ગુજરાતના દ્વારાકામાં શારદા મઠ આવેલું છે. શારદા મઠના સંન્યાસીઓના નામ બાદ તીર્થ કે આશ્રમ લગાવવામાં આવે છે. આ મઠના શંકરાચાર્ય સદાનંદ સરસ્વતી છે

 જ્યોર્તિમઠ:

ઉત્તરાખંડના બદ્રીકાશ્રમમાં જ્યોતિર્મઠ સ્થિત છે. જ્યોર્તિમઠના સંન્યાસીઓના નામ બાદ સાગરનો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે. આ મઠના શંકરાચાર્ય છે સ્વામી અવિમુક્તેશ્વરનંદ.

શૃંગેરી મઠ:

દક્ષિણ ભારતના રામેશ્વરમ માં શૃંગેરી મઠ સ્થિત છે. આ મઠના સંન્યાસીઓના નામ બાદ સરસ્વતી કે ભારતીનો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે. આ મઠના શંકરાચાર્ય છે જગદગુરુ ભારતી.

શંકરાચાર્યની ભૂમિકા:

સનાતન ધર્મમાં શંકરાચાર્યને સૌથી મોટા ધર્મગુરુ માનવામાં આવે છે, જે બૌદ્ધ ધર્મમાં દલાઇ લામા અને ખ્રિસ્તી ધર્મના પોપ બરાબર માનમવામાં આવે છે આખા ભારતમાં આ 4 મઠોની મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા છે. ભારતના સંત સમાજોમાં સૌથી વધુ સૌથી ઉપર શંકરાચાર્ય આવે છે. હવે જાણીએ આદિ શંકરાચાર્ય કોણ હતા.

કોણ હતા આદિ શંકરાચાર્ય:

પ્રાચીન ભારતીય સનાતન પરંપરાના વિકાસ અને ધર્મના પ્રચાર-પ્રસારમાં આદિ શંકરાચાર્યનું મહાન યોગદાન છે. તેમણે સનાતન પરંપરાને આખા દેશમાં ફેલાવવા માટે ભારતના ચારેય ખૂણામાં મઠોની સ્થાપના કરી હતી. આદિ શંકરાચાર્ય અદ્વેત વેદાંતના પ્રણેતા, સંસ્કૃતના વિદ્વાન, ઉપનિષદ વ્યાખ્યાતા અને સનાતન ધર્મ સુધારક હતા. ધાર્મિક માન્યતાઓમાં તેમને ભગવાન શંકરના અવતાર પણ માનવામાં આવ્યા. તેમણે લગભગ આખા ભારતની યાત્રા કરી. આ મહાન વ્યક્તિત્વના જીવનનો મોટા ભાગનો સમય દેશના ઉત્તરી હિસ્સામાં વિત્યો. આ મઠોની સ્થાપના ઇ.સ.થી પૂર્વ આઠમી સદીમાં સ્થાપિત બતાવવામાં આવે છે. ઓરિસ્સાના પૂરી રાજ્યમાં ગોવર્ધન મઠ સ્થાપિત છે. ગોવર્ધન મઠના સંન્યાસીઓના નામ બાદ 'આરણ્ય સંપ્રદાયનું નામ લગાવવામાં આવે છે. આ મઠના શંકરાચાર્ય છે નિશ્ચલાનંદ સરસ્વતી.

નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ khabarchhe.com ન્યૂઝ સાથે.

તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ટેલીગ્રામ, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.

લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ તમારા ફોન પર સૌથી પહેલા મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો khabarchhe.com ની મોબાઇલ એપ્લિકેશન.