પ્લાસ્ટીકની કરન્સી ફરી ચર્ચામાં, શું છે સરકારની યોજના, આ દેશોમાં છે ચલણમાં

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)એ 2018માં પ્લાસ્ટિક નોટો પર એક અભ્યાસ શરૂ કર્યો હતો. ત્યારથી તેમની શરૂઆત અંગે વારંવાર ચર્ચાઓ થતી રહી છે. તેની હલચલ ફરી વધી છે. જો કે, સરકારે કહ્યું છે કે, તેણે પ્લાસ્ટિકની નોટ લાવવાનો કોઈ નિર્ણય લીધો નથી. નકલી નોટોને અંકુશમાં લેવાના પ્રયાસો વચ્ચે એવી અટકળો ચાલી રહી હતી કે, સરકાર પ્લાસ્ટિકની નોટ દાખલ કરી શકે છે. એમ તો, ઘણા એવા દેશો છે, જ્યાં પ્લાસ્ટિકની નોટ બહાર પાડવામાં આવે છે. પ્લાસ્ટિકની આ નોટોના કેટલાક ફાયદા છે અને કેટલાક ગેરફાયદા પણ છે. આવો જાણીએ કે આ અંગે સરકારનું શું વલણ છે? પ્લાસ્ટિકની નોટો કયા દેશોમાં ચલણમાં છે? તેમના ફાયદા અને ગેરફાયદા શું છે?

નાણા રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ મંગળવારે રાજ્યસભામાં માહિતી આપી હતી કે, સરકારે પ્લાસ્ટિકની નોટો લાવવાનો કોઈ નિર્ણય લીધો નથી. તેમણે રાજ્યસભામાં એક લેખિત જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે, બેંક નોટોની ટકાઉપણું સુનિશ્ચિત કરવા અને નકલી ચલણ સામે લડવા માટે હંમેશા પ્રયાસો કરવામાં આવે છે. RBIના વાર્ષિક અહેવાલનો ઉલ્લેખ કરીને મંત્રીએ કહ્યું, '2022-23 માટે સુરક્ષા પ્રિન્ટિંગ પર કુલ ખર્ચ રૂ. 4,682.80 કરોડ હતો. પ્લાસ્ટીકની નોટો છાપવા પાછળ કોઈ ખર્ચ થતો નથી.' અન્ય એક પ્રશ્નના જવાબમાં ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે, ક્રિપ્ટો એસેટ સહિત કોઈપણ પ્રકારની સંપત્તિનો ઉપયોગ કરીને ગેરકાયદે સામાનનો વેપાર કરવો એ ગુનો છે. તેની સાથે હાલની દંડની જોગવાઈઓ મુજબ કાર્યવાહી કરવામાં આવે છે.

વિશ્વના લગભગ 23 દેશોમાં પ્લાસ્ટિક નોટનો ઉપયોગ થાય છે. તેમાંથી 6 દેશોએ તેમની તમામ નોટોને આ સમયે પ્લાસ્ટિકની નોટોમાં રૂપાંતરિત કરી છે: ઓસ્ટ્રેલિયા-1988 (પ્રથમ દેશ), ન્યૂઝીલેન્ડ-1999, રોમાનિયા-2005, પાપુઆ ન્યૂ ગિની-1975, વિયેતનામ-2003, બ્રુનેઈ-2004.

જે દેશોમાં પ્લાસ્ટિકની નોટો સાથે કાગળની નોટો પણ બહાર પાડવામાં આવે છે: બ્રાઝિલ, ચીન, હોંગકોંગ, ઈન્ડોનેશિયા, ઈઝરાયેલ, લેબનોન, મલેશિયા, મેક્સિકો, નેપાળ, નિકારાગુઆ, પોલેન્ડ, સિંગાપોર, શ્રીલંકા, થાઈલેન્ડ, યુક્રેન, ઉરુગ્વે.

પ્લાસ્ટિક નોટોના ફાયદા: તે ટકાઉ હોય છે અને સરળતાથી બગડતી નથી, ભેજ અને ગંદકી સામે પ્રતિરોધક રહે છે, તેને નકલી બનાવવી મુશ્કેલ હોય છે.

પ્લાસ્ટિક નોટોના ગેરફાયદા: કાગળની નોટો કરતાં વધુ મોંઘી, રિસાયકલ કરવી મુશ્કેલ, પર્યાવરણ માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે.

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)એ 2018માં પ્લાસ્ટિક નોટો પર એક અભ્યાસ શરૂ કર્યો હતો. ત્યારથી, તેને ભારતમાં શરૂ કરવાની શક્યતાઓ જોવામાં આવી રહી છે.

નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ khabarchhe.com ન્યૂઝ સાથે.

તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ટેલીગ્રામ, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.

લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ તમારા ફોન પર સૌથી પહેલા મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો khabarchhe.com ની મોબાઇલ એપ્લિકેશન.