જો કોર્ટના નિર્ણયને વેબસાઈટ પરથી હટાવી દેવાય તો.. CJIએ હાઈકોર્ટનો આદેશ અટકાવ્યો

જ્યારે કોર્ટ નિર્ણય આપે છે, ત્યારે તે દરેક માટે ઉપલબ્ધ દસ્તાવેજ (જાહેર રેકોર્ડ)નો ભાગ બની જાય છે. આરોપીને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યો છે, તે જોતાં હાઈકોર્ટ તેની સામે આપેલા ચુકાદાને કોઈપણ વેબસાઈટ પરથી હટાવવાનો આદેશ કેવી રીતે આપી શકે? આ સવાલ સુપ્રીમ કોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ D.Y. ચંદ્રચુડે એક નિર્ણય પર સ્ટે મુકતા કહ્યું છે.

CJI D.Y. ચંદ્રચુડની બેન્ચે મદ્રાસ હાઈકોર્ટના ચુકાદા પર રોક લગાવી હતી જેમાં એક કાનૂની ન્યૂઝ પોર્ટલને તેની વેબસાઈટ પરથી તે ચુકાદો હટાવવા માટે કહેવામાં આવ્યું હતું, જેમાં બળાત્કારના કેસમાં એક વ્યક્તિને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો. CJIએ કહ્યું કે, 'ચુકાદાઓ સાર્વજનિક રેકોર્ડનો ભાગ છે અને અદાલતો દ્વારા તેમને કાઢી નાખવાના કોઈપણ આદેશથી ગંભીર પરિણામો આવશે.'

ખંડપીઠે કહ્યું કે, ધારી લો કે કોઈ વ્યક્તિને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યો છે, 'હાઈકોર્ટ તે (લો પોર્ટલ) ચુકાદાને રદ કરવાનો નિર્દેશ કેવી રીતે આપી શકે? એકવાર ચુકાદો જાહેર થઈ જાય તે પછી તે જાહેર રેકોર્ડનો ભાગ બની જાય છે.' CJI ચંદ્રચુડે એક અરજી પર સુનાવણીને મંજૂરી આપતાં આ આદેશ આપ્યો હતો.

સુપ્રીમ કોર્ટ મદ્રાસ હાઈકોર્ટના આદેશ સામે ઈન્ડિયા લો પોર્ટલ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અપીલની સુનાવણી કરી રહી હતી. હાઈકોર્ટે પોર્ટલને તેની વેબસાઈટ પરથી ચુકાદો દૂર કરવા કહ્યું હતું. હાઈકોર્ટનો આ નિર્ણય કાર્તિક થિયોડોર નામના વ્યક્તિ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજી પર આવ્યો છે. તેણે ચુકાદાના સાર્વજનિક ડોમેનમાંથી દૂર કરવાની માંગ કરી હતી, જ્યાં તેનું નામ આરોપી તરીકે આપવામાં આવ્યું હતું. આ કેસમાં ચુકાદો આવ્યા પછી તેને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો.

આ સમય દરમિયાન, CJI ચંદ્રચુડની ખંડપીઠે આરોપી વ્યક્તિના 'ભૂલી જવાના અધિકાર' સાથે સંબંધિત મુદ્દા પર વિચાર કરવા માટે પણ સંમતિ આપી છે. CJI DY ચંદ્રચુડ, જસ્ટિસ J.B. પારડીવાલા અને જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રાની બેંચ મદ્રાસ હાઈકોર્ટના 3 માર્ચના આદેશ સામે ઈન્ડિયા લોની અરજી પર સુનાવણી કરી રહી હતી. વિવાદિત આદેશ જણાવે છે કે, જો કે અદાલતો દ્વારા કોર્ટના રેકોર્ડના રૂપમાં ડેટા સાચવવાની અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે, તેમ છતાં આવા ડેટાના સંગ્રહ અને વ્યક્તિના વ્યક્તિગત ડેટાના રક્ષણ વચ્ચે સંતુલન જાળવવું પણ જરૂરી છે.

અરજદારના વકીલ અપાર ગુપ્તાએ કહ્યું કે, રાઈટ ટુ બી ફોરગોટનના મુદ્દે હાઈકોર્ટના નિર્ણયો વિરોધાભાસી છે. જ્યારે કેરળ અને ગુજરાત હાઈકોર્ટ માને છે કે, આવો કોઈ અધિકાર નથી, જ્યારે મદ્રાસ હાઈકોર્ટનો વિવાદિત આદેશ તેનાથી વિરુદ્ધ કહે છે. વકીલે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, વિવિધ હાઈકોર્ટના વિરોધાભાસી નિર્ણયોથી કાયદાનો વાસ્તવિક પ્રશ્ન ઊભો થઈ રહ્યો છે. તેનો સ્વીકાર કરીને CJIએ આ મુદ્દા પર વિગતવાર વિચાર કરવાની જરૂરિયાત પર ટિપ્પણી કરી. તેમણે કહ્યું કે આપણે કાયદાનું સમાધાન કરવું પડશે. કોર્ટે અરજી પર નોટિસ બહાર પાડી અને મદ્રાસ હાઈકોર્ટના આદેશ પર સ્ટે આપ્યો.

આર્ટિકલ 21 હેઠળ રાઈટ ટુ બી ફોરગોટનને ગોપનીયતાના અધિકારનો એક ભાગ ગણવામાં આવે છે. આ અમુક ચોક્કસ સંજોગોમાં ઈન્ટરનેટ સર્ચ એન્જિન અને અન્ય સાઇટ્સ પરથી વ્યક્તિની અંગત માહિતી દૂર કરવાનો આ અધિકાર છે. આ અધિકાર કોઈ વ્યક્તિને ચોક્કસ સંજોગોમાં તેના વિશેની બદનક્ષી અથવા બદનક્ષીભરી માહિતી દૂર કરવા માટે હકદાર બનાવે છે, જેથી કરીને તે તૃતીય પક્ષો દ્વારા, ખાસ કરીને સર્ચ એન્જિન દ્વારા શોધી ન શકાય.

તાજેતરમાં જ લોકસભાના સ્પીકર ઓમ બિરલાની પુત્રીના કેસમાં પણ આવો જ એક કિસ્સો પ્રકાશમાં આવ્યો હતો, જ્યાં તેમણે કોર્ટનો સંપર્ક કરવો પડ્યો હતો. અંજલિ બિરલાએ દિલ્હી હાઈકોર્ટ પાસે માંગ કરી હતી કે, સોશિયલ મીડિયા પર તેના વિશે કરવામાં આવેલી પોસ્ટને હટાવી દેવામાં આવે. અંજલિ બિરલા ભારતીય રેલવે કર્મચારી સેવા (IRPS) અધિકારી છે. તાજેતરમાં, અંજલિ બિરલા વિશેની કેટલીક સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટ્સમાં એવો આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો હતો કે, તેના પિતાની સ્થિતિ અને પ્રભાવને કારણે તેણે તેના પહેલા જ પ્રયાસમાં યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશન (UPSC) પરીક્ષા પાસ કરી હતી.

દિલ્હી હાઈકોર્ટે મંગળવારે ગુગલ અને X (જૂનું ટ્વિટર)ને અંજલિ બિરલા વિરુદ્ધ આવી પોસ્ટ્સ દૂર કરવાનો આદેશ આપ્યો, જેમાં એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે, તેણે તેના પિતા ઓમ બિરલાના પ્રભાવનો ઉપયોગ કરીને UPSC પરીક્ષા પાસ કરી હતી. જસ્ટિસ નવીન ચાવલાની સિંગલ જજની બેન્ચે અંજલિ બિરલાના માનહાનિ કેસની સુનાવણી દરમિયાન આ આદેશ આપ્યો હતો.

નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ khabarchhe.com ન્યૂઝ સાથે.

તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ટેલીગ્રામ, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.

લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ તમારા ફોન પર સૌથી પહેલા મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો khabarchhe.com ની મોબાઇલ એપ્લિકેશન.