PMએ 100 અતિ પછાત ગામડાઓની ઓળખ કરી તેને સુધારવા એક મોડેલ તૈયાર કરવા સૂચન કર્યુ

PM નરેન્દ્ર મોદીએ નવી દિલ્હીમાં ભારત મંડપમ ખાતે 'સંકલ્પ સપ્તાહ' નામનો દેશમાં મહત્વાકાંક્ષી બ્લોક્સ માટે એક સપ્તાહ સુધી ચાલનારા અનોખા કાર્યક્રમનો શુભારંભ કરાવ્યો હતો. તેમણે મહત્વાકાંક્ષી બ્લોક્સ પ્રોગ્રામ પોર્ટલનો પણ શુભારંભ કર્યો હતો અને આ પ્રસંગે પ્રદર્શિત પ્રદર્શનનું ઉદઘાટન કર્યું હતું.

ઉત્તરપ્રદેશના બરેલીમાં બહેરીની સ્કૂલ ટીચર રંજના અગ્રવાલ સાથે વાતચીત કરતા PMએ તેમના બ્લોકમાં આયોજિત ચિંતન શિબિરમાંથી સૌથી વધુ અસરકારક વિચાર વિશે પૂછ્યું હતું. રંજના અગ્રવાલે બ્લોકના સર્વાંગી વિકાસ કાર્યક્રમનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો અને સરકારી યોજનાઓને જન આંદોલનમાં પરિવર્તિત કરવા માટે એક જ મંચ પર આવતા તમામ હોદ્દેદારોના મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. PMએ શાળાઓનાં શિક્ષણનાં પરિણામોને સુધારવા માટે અમલમાં મૂકવામાં આવેલા ફેરફારો વિશે પણ પૂછપરછ કરી હતી. અગ્રવાલે પરંપરાગત શિક્ષણ પદ્ધતિઓને બદલે પ્રવૃત્તિ-આધારિત શિક્ષણની પસંદગીનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો અને બાલ સભાઓના આયોજન, સંગીતના પાઠ, રમતગમત અને શારીરિક તાલીમ વગેરેના ઉદાહરણો આપ્યા હતા. તેમણે સ્માર્ટ વર્ગખંડો અને શિક્ષણની ગુણવત્તા સુધારવા માટે તકનીકીના ઉપયોગનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે પોતાના જિલ્લાની તમામ 2,500 શાળાઓમાં સ્માર્ટ ક્લાસરૂમ ઉપલબ્ધ હોવાની માહિતી આપી હતી. PMએ કહ્યું હતું કે, વિકસિત ભારતની પ્રાથમિક શરતોમાંની એક બાળકોનું ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણ છે. તેમણે કહ્યું કે તેઓ શિક્ષકોના સમર્પણ અને સંડોવણીથી અભિભૂત થઈ ગયા છે. 'સમર્પણ સે સિદ્ધિ'નો આ જ રસ્તો છે.

જમ્મુ-કાશ્મીરના પૂંછના માનકોટેના આસિસ્ટન્ટ સર્જન ડો.સજીદ અહેમદે પશુચિકિત્સા, આદિજાતિ પશુપાલનના સ્થળાંતર અંગે લોકોની સમસ્યાઓ સમજાવી હતી અને સ્થળાંતર દરમિયાન સમસ્યાઓ અને નુકસાનને મર્યાદિત કરવાના માર્ગો વિશે જણાવ્યું હતું. તેમણે PMને તેમના વ્યક્તિગત અનુભવો જણાવ્યા હતા. PMએ વર્ગખંડના જ્ઞાન અને વાસ્તવિક અનુભવ વચ્ચેનો તફાવત પૂછ્યો હતો. ડૉક્ટરે ખડતલ સ્થાનિક જાતિઓ વિશે જણાવ્યું જેની વર્ગખંડમાં અવગણના કરવામાં આવી હતી. PMને પગ અને મોઢાના રોગ માટેના રસીકરણ અભિયાન વિશે માહિતગાર કરવામાં આવ્યા હતા અને તેમને આ વિસ્તારમાં રસીના મોટા પાયે વપરાશ વિશે કહેવામાં આવ્યું હતું. PMએ આ વિસ્તારના ગુર્જરો સાથેની તેમની નિકટતાનું વર્ણન કર્યું હતું, કારણ કે તેઓ તેમને હંમેશા કચ્છના રહેવાસીઓની યાદ અપાવતા હતા.

મેઘાલયના એનજી (ગારો રિજન)ના રેસુબેલપારા ખાતેના જુનિયર ગ્રામ વિકાસ અધિકારી મિકેહેનચાર્ડ ચા મોમીન સાથે વાતચીત કરતાં PMએ આ વિસ્તારમાં ભારે હવામાનને કારણે પડતી મુશ્કેલીઓના સમાધાન અંગે પૂછપરછ કરી હતી. મિકેહેનચાર્ડ મોમિને ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, આવશ્યક ચીજવસ્તુઓનો સ્ટોક કરવા માટે પ્રાથમિક આદેશો ઇશ્યૂ કરવા અને પ્રગતિ પર નજર રાખવા માટે એક ટીમ ઊભી કરવામાં આવી છે. જીવન જીવવાની સરળતાને સુધારવા માટે PM આવાસ (ગ્રામીણ)માં પ્રાદેશિક ડિઝાઇન અને માલિક સંચાલિત નિર્માણની રજૂઆતને કારણે ઉત્પાદનની ગુણવત્તામાં થયેલા ફેરફારો વિશે PMની પૂછપરછ પર મિકેહેનચાર્ડ મોમિને હકારાત્મક જવાબ આપ્યો હતો. PMએ આ વિસ્તારમાં ઉત્પાદિત કાજુનાં ઉત્પાદન અને માર્કેટિંગ વિશે પૂછ્યું ત્યારે મિકેહેનચાર્ડ મોમિને કહ્યું હતું કે, આ વિસ્તારમાં ઉત્પાદિત કાજુ સમગ્ર દેશમાં ઉચ્ચ ગુણવત્તા ધરાવે છે. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, મનરેગા અને સ્વસહાય જૂથોનો ઉપયોગ તેના ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે થઈ રહ્યો છે. મિકેહેનચાર્ડ મોમીને PMને આ વિસ્તારમાં વધુ કાજુના પ્રોસેસિંગ એકમો સ્થાપિત કરવા પણ વિનંતી કરી હતી. PM મોદીએ જાગૃતિ વધારવા માટે આ વિસ્તારમાં સંગીતની લોકપ્રિયતા વિશે પણ વાત કરી હતી. PMએ મહત્વાકાંક્ષી બ્લોક અને જિલ્લા કાર્યક્રમમાં ગ્રામ પંચાયતની નિર્ણાયક ભૂમિકા પર ભાર મૂક્યો હતો.

PMએ કહ્યું હતું કે, આ સરકારની વિચારસરણીનો સંકેત છે કે જી-20 સમિટના સ્થળે આ પ્રકારની સભા યોજાઇ રહી છે, જ્યાં વિશ્વની બાબતોની દિશા નક્કી કરતા લોકો એક મહિના પહેલા જ એકઠા થયા હતા. PMએ જમીની સ્તર પર પરિવર્તન લાવનારાઓને આવકાર્યા હતા. PM મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, મારા માટે આ બેઠક જી20થી ઓછી નથી.

તેમણે કહ્યું હતું કે, આ કાર્યક્રમ ટીમ ભારતની સફળતા અને બધાના પ્રયાસોની ભાવનાનું પ્રતીક છે. આ કાર્યક્રમ ભારતના ભવિષ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે અને તેમાં 'સંકલ્પથી સિદ્ધિ' સહજ છે.

PMએ કહ્યું હતું કે, સ્વતંત્ર ભારતનાં ટોચનાં 10 કાર્યક્રમોની કોઈ પણ યાદીમાં મહત્ત્વાકાંક્ષી જિલ્લા કાર્યક્રમને સુવર્ણ અક્ષરે પ્રસ્તુત કરવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું હતું કે, મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લા કાર્યક્રમે 112 જિલ્લાઓમાં આશરે 25 કરોડ લોકોનાં જીવનની કાયાપલટ કરી છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ કાર્યક્રમની સફળતા મહત્ત્વાકાંક્ષી બ્લોક્સ કાર્યક્રમનો આધાર બની છે. તેમણે આ કાર્યક્રમ માટે વૈશ્વિક સ્તરે પ્રશંસાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. PMએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, મહત્ત્વાકાંક્ષી બ્લોક્સ કાર્યક્રમ માત્ર એટલા માટે જ સફળ થવાનો નથી, કારણ કે આ યોજના અભૂતપૂર્વ છે, પણ એટલા માટે પણ કે આ યોજના અભૂતપૂર્વ છે, પણ એટલા માટે પણ કે આ યોજના માટે કામ કરી રહેલાં લોકો અસાધારણ છે.

થોડા સમય અગાઉ 3 બ્લોક લેવલ ઓફિસરો સાથેની વાતચીતને યાદ કરીને PMએ જણાવ્યું હતું કે, જમીની સ્તર પર કામ કરતા લોકોનું મનોબળ જોયા પછી તેમનો આત્મવિશ્વાસ અનેકગણો વધી ગયો છે. PM મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, તેઓ તેમની ટીમનાં સભ્ય સ્વરૂપે જમીનનાં સ્તરનાં અધિકારીઓની સાથે ખભેખભો મિલાવીને કામ કરવા ઇચ્છે છે તથા તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, આ કાર્યક્રમનાં લક્ષ્યાંકો સમય અગાઉ હાંસલ થઈ જશે. PM મોદીએ જણાવ્યું હતું કે આ કાર્યક્રમ પર તેઓ દ્વારા સાવચેતીપૂર્વક દેખરેખ રાખવામાં આવશે એટલા માટે નહીં કે તેઓ તેમના કૌશલ્યની કસોટી કરવા માંગે છે પરંતુ એટલા માટે કે જમીની સ્તરે મળેલી સફળતાઓ તેમને અવિરતપણે કામ કરવા માટે વધુ ઉર્જા અને ઉત્સાહ આપે છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લા કાર્યક્રમની પ્રગતિનો ચાર્ટ મારા માટે પ્રેરણારૂપ બન્યો છે.

મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લા કાર્યક્રમને 5 વર્ષ પૂર્ણ થવાની નોંધ લઈને PMએ કાર્યક્રમના ત્રીજા પક્ષના મૂલ્યાંકન પર ખુશી વ્યક્ત કરી હતી. આ કાર્યક્રમની સરળ વ્યૂહરચનાનો ઉલ્લેખ કરીને PMએ કહ્યું હતું કે, શાસનનાં પડકારજનક કાર્યોને પૂર્ણ કરવા માટે આ બોધપાઠ છે. સંપૂર્ણ વિકાસનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂકીને PMએ કહ્યું હતું કે, દેશનાં તમામ ભાગો અને પ્રદેશોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ. સર્વગ્રાહી વિકાસની ગેરહાજરી, દરેકને સ્પર્શે છે, બધાને લાભ થાય છે, બધાને ફાયદો થાય છે તે આંકડાકીય વિકાસ દર્શાવે છે પરંતુ મૂળભૂત વિકાસ થતો નથી. તેથી જ તે મહત્વનું છે કે દરેક તળિયાના પરિમાણોને આવરી લેતી વખતે આપણે આગળ વધવું જોઈએ .

PMએ આ પ્રસંગે ઉપસ્થિત વિભાગોના સચિવોને બે નવી દિશાઓમાં– દરેક રાજ્યનો ઝડપી વિકાસ અને પછાત જિલ્લાઓને હસ્તક રાખવાના કામ કરવા વિનંતી કરી હતી. તેમણે તેમને દેશના 100 બ્લોક્સની ઓળખ કરવા જણાવ્યું હતું જે તેમના સંબંધિત વિભાગોમાં પાછળ છે અને પરિસ્થિતિમાં સુધારો કરવાની દિશામાં કામ કરે છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે એકવાર 100 ઓળખાયેલા બ્લોક્સ દેશની સરેરાશથી ઉપર જશે ત્યારે વિકાસના તમામ પરિમાણો બદલાશે. તેમણે સૂચવ્યું કે કેન્દ્રના તમામ વિભાગો બ્લોક્સના વિકાસ પર ભાર મૂકે છે જેમાં સુધારણા માટે અવકાશ છે. રાજ્ય સરકારોની ભૂમિકા પર પ્રકાશ પાડતા PMએ 100 અતિ પછાત ગામડાઓની ઓળખ કરવા અને તેમને સુધારવા માટે એક મોડેલ તૈયાર કરવાનું સૂચન કર્યું હતું, જેની આગામી 1000 ગામડાઓને વિકસિત કરવા માટે વધુ નકલ કરી શકાય.

વર્ષ 2047 સુધીમાં ભારતને વિકસિત રાષ્ટ્ર બનાવવાનાં પ્રણનો ઉલ્લેખ કરીને PMએ કહ્યું હતું કે, વિકસિત થવાનો અર્થ એ નથી કે વિકસિત મેટ્રો શહેરો અને પછાત ગામડાઓ. તેમણે કહ્યું હતું કે, અમે તે મોડેલને અનુસરતા નથી, અમે 140 કરોડ લોકો સાથે આગળ વધવા માંગીએ છીએ. તેમણે મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લાઓના કાર્યક્રમ દરમિયાન જિલ્લાઓ વચ્ચેની તંદુરસ્ત સ્પર્ધાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો અને ગુજરાતમાં કચ્છ જિલ્લાનું ઉદાહરણ આપ્યું હતું, જે એક સમયે અધિકારીઓ માટે સજા પોસ્ટિંગ માટેનું સ્થળ માનવામાં આવતું હતું, પરંતુ હવે ભૂકંપ પછી ત્યાં તૈનાત અધિકારીઓના સમર્પણ અને ખંતથી તે સૌથી વધુ આદરણીય સ્થળ બની ગયું છે. તેમણે દેશના મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લાઓમાં થયેલા વિકાસ માટે યુવા અધિકારીઓને શ્રેય આપ્યો હતો. મહત્વાકાંક્ષી બ્લોક કાર્યક્રમ માટે PMએ સૂચન કર્યું હતું કે, રાજ્ય સરકાર બ્લોક સ્તરે સફળ લોકોને પ્રોત્સાહન આપીને યુવાન અધિકારીઓને પ્રોત્સાહિત કરે.

PMએ સરકારનાં બજેટનાં માત્ર ઉત્પાદનનાં અભિગમમાંથી પરિણામ તરફનાં પરિવર્તન વિશે પણ વાત કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, તેનાથી ગુણાત્મક પરિવર્તન આવ્યું છે. શાસનના પોતાના બહોળા અનુભવમાંથી બોલતા PMએ જણાવ્યું હતું કે, પરિવર્તનનું એકમાત્ર પરિબળ બજેટ નથી. તેમણે બજેટ વિના વિકાસના આધાર તરીકે સંસાધનોના મહત્તમ ઉપયોગ અને કન્વર્ઝન પર પ્રકાશ પાડ્યો. તેમણે કહ્યું હતું કે, યોજનાઓનાં સમન્વય અને પૂરકતાનો લાભ લેવો જોઈએ.

PMએ સારા પ્રદર્શનના પાસાઓ પર પરિણામો પર વધુ પડતા નિર્ભરતા અને સંસાધનોને તેમની તરફ ધકેલવાની ભ્રમણા વિશે પણ વાત કરી હતી. સંસાધનોને વિપુલ પ્રમાણમાં ધકેલવાથી બગાડ થાય છે, જ્યારે જો તે જરૂરિયાતોના ક્ષેત્રોને આપવામાં આવે તો તેનો ઉપયોગ વધુ સારો થાય છે. જરૂરિયાતમંદ વિસ્તારો પર વિશેષ ધ્યાન કેન્દ્રીત કરીને સંસાધનોનું સમાન વિતરણ થવું જોઈએ.

PM મોદીએ સરકાર પર નિર્ભરતાની માનસિકતામાંથી બહાર આવવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો અને મહાન કાર્યોને પૂર્ણ કરવા માટે સમાજની તાકાત પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. 'જન ભાગીદારી'ની જરૂરિયાત વિશે વાત કરતાં PMએ દરેક ક્ષેત્રમાં નેતાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે 'સંકલ્પ સપ્તાહ' કાર્યક્રમમાં ટીમની ભાવના કેળવવાના પાસા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જે જન ભાગીદારી માટે નેતાઓ અને નવા વિચારોના ઉદય તરફ દોરી જશે. તેમણે કુદરતી આપત્તિના સમયે સમાજ એક બીજાને ટેકો આપવા માટે એકજૂથ થઈને આવવાનું ઉદાહરણ આપ્યું હતું. તેમણે લોકભાગીદારીની ભાવનાને પ્રેરિત કરવા માટે બ્લોક સ્તરે સામૂહિક રીતે કાર્યો કરવા પર પણ ભાર મૂક્યો હતો અને કુપોષણને નાબૂદ કરવા માટે આવા પ્રસંગોએ પ્રાદેશિક સંસ્થાઓની વર્ષગાંઠોની ઉજવણી કરવા અને શાળાના બાળકોને ભોજનનું વિતરણ કરવાના ઉદાહરણો આપ્યા હતા. PM મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, જન ભાગીદારી કે જનભાગીદારી સમસ્યાઓનું સમાધાન શોધવામાં પ્રચૂર સંભવિતતા ધરાવે છે.

એ જ રીતે, PMએ દેશની વધતી જતી વૈશ્વિક પ્રોફાઇલમાં ડાયસ્પોરાની ભૂમિકા વિશે વિસ્તૃત વર્ણન કરીને સામાજિક ભાગીદારીની શક્તિનું ઉદાહરણ આપ્યું હતું કારણ કે તેમની સક્રિયતાએ સરકારના રાજદ્વારી પ્રયત્નોને ટેકો આપ્યો છે. PMએ પ્રતિનિધિઓને સંકલ્પ સપ્તાહનો મહત્તમ ઉપયોગ કરવા જણાવ્યું હતું. તેમણે તેમને સંસાધનો પૂલ કરવા અને મહત્તમ અસર માટેના પ્રયત્નોને કેન્દ્રીત કરવા જણાવ્યું હતું. આ મર્યાદાઓને દૂર કરશે અને સરકારના સમગ્ર અભિગમને પ્રભાવિત કરશે. સંદેશાવ્યવહારમાં ટેકનોલોજીની ભૂમિકાને સ્વીકારતી વખતે PMએ કહ્યું હતું કે, શારીરિક હાજરીનો કોઈ વિકલ્પ નથી અને આપણે તેની સાથે સમાધાન ન કરવું જોઈએ, કારણ કે જ્યારે આપણે ત્યાં જઈએ છીએ, ત્યારે આપણને તે સ્થળની તાકાતની જાણકારી મળે છે. તેમણે કહ્યું કે 'સંકલ્પ સપ્તાહ' દરમિયાન એક અઠવાડિયા સુધી સાથીદારો સાથે બેસવાથી તેઓ એકબીજાની શક્તિઓ અને જરૂરિયાતોથી વાકેફ થશે અને ટીમની ભાવનામાં સુધારો થશે.

PMએ પ્રતિનિધિઓને 5 માપદંડો પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરવા અને સારા પરિણામો મેળવવા જણાવ્યું હતું. આનાથી તેમનો આત્મવિશ્વાસ વધશે. તેમણે કહ્યું હતું કે, સમસ્યાઓનાં આ ક્રમિક સમાધાન સાથે આ બ્લોક અન્ય લોકો માટે આકાંક્ષાનું કારણ બનશે. PMએ કહ્યું હતું કે, 112 જિલ્લાઓ કે જે મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લાઓ હતા, હવે તે પ્રેરણાદાયક જિલ્લાઓ બની ગયા છે. મને ખાતરી છે કે એક વર્ષની અંદર ઓછામાં ઓછા 100 મહત્વાકાંક્ષી બ્લોક્સ પ્રેરણાદાયક બ્લોક્સ બની જશે.

નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ khabarchhe.com ન્યૂઝ સાથે.

તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ટેલીગ્રામ, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.

લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ તમારા ફોન પર સૌથી પહેલા મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો khabarchhe.com ની મોબાઇલ એપ્લિકેશન.