આ પ્રાણીની થઈ રહી છે સૌથી વધુ તસ્કરી, શું છે હેલ્થ સાથે કનેક્શન, લાખોમાં કિંમત

લગભગ 2 વર્ષ અગાઉ એનવાયરમેન્ટલ ઇન્વેસ્ટિગેશન એજન્સી (EIA)ના એક રિપોર્ટે હાહાકાર મચાવી દીધેલો. એજન્સીએ પોંગોલિન નામના જંગલી પ્રાણીની તસ્કરી પર વાત કરતા ઘણી ઓનલાઇન સાઇટ્સ પર આરોપ લગાવ્યો હતો. તેનું કહેવું હતું કે દવાઓ વેચનારી ઘણી વેબસાઇટ્સ પર પોંગોલિનના શરીરથી બનેલા ઉત્પાદન વેચવામાં આવી રહ્યા છે. અહી સુધી કે, 200થી વધુ કંપનીઓએ રીતસરનું લાઇસન્સ લઈ રાખ્યું છે, જેમાં તેઓ પોંગોલિનની સ્કેલ્સથી બનેલી દવાઓ અને કોસ્મેટિકનો દાવો કરે છે.

એજન્સી સહિત પશુઓ અને પર્યાવરણ પર કામ કરનારી ઘણી સંસ્થાઓએ આશંકા વ્યક્ત કરી કે જલદી જ પોંગોલિન પણ ડોડો પક્ષીની શ્રેણીમાં આવી જશે. આ એ પક્ષી છે, જેના માણસના ભીંગડાઓના ફાયદો બતાવતા તેમની તસ્કરી થઈ અને વિલુપ્ત થઈ ગઈ.

શું છે પોંગોલિન?

આ કીડાઓને ખાનારું સ્તનધારી પ્રાણી છે, જે લગભગ 80 મિલિયન વર્ષોથી ધરતી પર છે એટલે કે એક પ્રકારે સૌથી લાંબુ ટકનાર મેમલ્સની હરોળમાં છે. આફ્રિકા અને એશિયાના ગાઢ જંગલોમાં મળનારો આ જીવ ખૂબ ખાસ છે. તે રેપ્ટાઈલ્સની જેમ દેખાય છે, જેના કારણે તેના શરીર પર લાંબી લાંબી સ્કેલ્સનું હોવાનું છે. તેની જીભ પણ 40 સેન્ટિમીટર લાંબી હોય છે, જેથી તેઓ કીડીઓ, ઊધઈ અને નાના કીડા-મંકોડા ખાઈ શકે. એક પોંગોલિન દર વર્ષે 70 મિલિયન કીડા ખાઈ જાય છે.

શું છે જોખમ?

પોંગોલિનની કંઈક 8 પ્રજાતિઓ છે, જેમાંથી 5 પ્રજાતિઓ માટે માનવામાં આવી રહ્યું છે કે તે આગામી કેટલાક વર્ષોમાં સમાપ્ત થઈ જશે. બાકી 3 બાબતે આશંકા છે કે તેઓ તેનાથી ખૂબ જલદી ગાયબ થવાની છે. આ બધી સ્પીશીજ છે જે કોઈક ને કોઈક પ્રકારે ટ્રેડિશનલ ચાઇનીઝ મેડિસિનમાં ઉપયોગ કરવામાં આવે છે એટલે કે ચીન આ પ્રાણીની તસ્કરી અને તેને મારવા માટે સૌથી આગળ છે.

શું છે TMC?

ચીનમાં ટ્રેડિશનલ મેડિસિન (TMC) પર ખૂબ ભાર આપવામાં આવે છે. અહીની હજારો વર્ષ જૂની રીત છે જેમાં શરીરમાં ઉપસ્થિત એનર્જીને સારી કરીને બીમારીઓની સારવારનો દાવો કરવામાં આવે છે. પ્રાચીન ચીનમાં માનવામાં આવતું હતું કે જેવી જ શરીરની એનર્જીમાં ગરબડી થઈ જાય છે કોઈક ને કોઇક બીમારી થઈ જાય છે. TMCમાં બીમારી પર ફોકસ કરવામાં આવે છે, જેની ઘણી રીત છે. હર્બલ મેડિસિન પણ તેનો મોટો હિસ્સો છે. એ હેઠળ જડી-બુટીઓ જ નહીં, પરંતુ પ્રાણીઓના માંસ કે તેલનું પણ સેવન કરવામાં આવે છે. પોંગોલિન પણ તેનો હિસ્સો છે.

તેની ડ્રાઈ કરેલી સ્કેલ્સને બોટલમાં સંરક્ષિત કરીને રાખવામાં આવે છે અને પછી લેક્ટેટિંગ કે દર્દીઓને ખવડાવવામાં આવે છે. માનસિક બીમારીઓમાં પણ તેને ખાવાની સલાહ આપવામાં આવે આવવા લાગી. નેશનલ બાયોટેક્નોલોજી ઇન્ફોર્મેશનના ઓનલાઇન રિસોસર્સ સેન્ટર નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનમાં જુલાઇ 2020માં એક રિપોર્ટ આવ્યો. એ મુજબ પોંગોલિનની સ્કેલ એટલે કે શરીર ઉપરની ચામડીને ચીનમાં ખૂબ મહત્ત્વ મળે છે. આ ચીની મેડિસિન છે, જે નવી માતાઓ તાકત આપે છે અને લેક્ટેશનમાં મદદ કરે છે. એ સિવાય પોંગોલિનને સ્પર્મ કાઉન્ટ વધારનારું પણ માનવામાં આવે છે.

અહી સુધી કે વર્ષ 1960થી લઈને અત્યાર સુધી ચીનના જંગલોમાં 90 ટકાથી વધુ પોંગોલિન સમાપ્ત થઈ ગયા. ત્યારબાદ વિયતનામ અને આફ્રિકન જંગલોમાં શોધવામાં આવી રહ્યા છે જેથી મેડિસિન તૈયાર થઈ શકે. ઇન્ટરનેશનલ બ્લેક માર્કેટમાં તેને ખૂબ કિંમત મળે છે. જેમ ઇન્ડિયન પોંગોલિનની વાત કરીએ તો એક કિલો સ્કેલની કિંમત 1 લાખ છે અને આખું પોંગોલિન 10-15 લાખ સુધી મળે છે. ચીની અને ફિલિપિની પોંગોલિનની કિંમત હજુ વધારે થઈ જાય છે. દુર્લભ હોવા સાથે તેની કિંમત વધી જાય છે.

આ તસ્કરી એટલી વધી કે વર્ષ 2019માં ઇન્ટરનેશનલ યુનિયન ફોર કન્ઝર્વેશન ઓફ નેચર (IUCN) પોંગોલિનને રેડ લિસ્ટમાં નાખી દીધું. આ એ લિસ્ટ છે જેમાં તેજીથી વિલુપ્ત થઈ રહેલા પશુ-પક્ષી રાખવામાં આવે છે. IUCNના દબાવમાં આવીને ચીને પણ મોટો નિર્ણય લીધો. આખા વર્ષ બાદ તેણે પોંગોલિનને રાષ્ટ્રીય સ્તર પર પ્રોજેક્ટેડ એનિમલ જાહેર કરી દીધું. ટ્રેડિશનલ ચાઈનિશ મેડિસિનની લિસ્ટથી પણ તેને હટાવી દેવામાં આવ્યું, પરંતુ તેનો ઉપયોગ પૂરી રીતે બંધ થઈ ગયો એમ કહી નહીં શકાય. માનવામાં આવી રહ્યું છે કે આ પરિસ્થિતિ રહી તો વર્ષ 2023 સુધી ચીની અને સુડાનના પોંગોલિન સિવાય ફિલિપિન્સના પોંગોલિન પણ સમાપ્ત થઈ જશે. ત્યારબાદ બચેલી સ્પીશીજનો વારો આવશે.