ભારત અત્યાર સુધી UNSCનું કાયમી સભ્ય કેમ નથી બની શક્યું, તેનું કારણ માત્ર ચીન નથી

મુત્સદ્દીગીરીમાં એ જરૂરી નથી કે જે જોવામાં આવે છે. તેવું જ થઇ રહ્યું છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો આપણે ભારતને અત્યાર સુધી સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદ (UNSC)માં કાયમી બેઠક ન મળવાના વાસ્તવિક કારણનું વિશ્લેષણ કરીએ તો ઘણા કારણો બહાર આવે છે. દરેક વસ્તુ મહત્વપૂર્ણ છે, કોઈ કારણને અવગણી શકાય નહીં. આ એક ગંભીર વિષય છે. આવા મામલામાં લાપરવાહી કામ કરતી નથી, ઉદાહરણ તરીકે, સોશિયલ મીડિયા પર ઘણીવાર એ વાત ફેલાઈ જાય છે કે તત્કાલીન PM નેહરુની એક ભૂલને કારણે સુરક્ષા પરિષદની બેઠક અને વીટો પાવર ભારતના હાથમાંથી નીકળી ગયો હતો.

ભારતને સીટ મળવાની વાત ક્યાંથી શરૂ થઈ? હકીકતમાં, યુનાઇટેડ નેશન્સ જનરલ એસેમ્બલી (UNGA મીટિંગ)ની 79મી બેઠકમાં, ફ્રાંસના રાષ્ટ્રપતિ ઇમેન્યુઅલ મેક્રોને ભારતને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદમાં કાયમી બેઠક આપવાનો વિચાર પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો. જ્યારે આ પહેલા રશિયા ભારતની આઝાદીથી જ સુરક્ષા પરિષદ (UNSC)માં ભારતના કાયમી પ્રતિનિધિત્વના પક્ષમાં છે.

પ્રથમ, ઘણા દેશો ભારતનો વિકાસ થવા દેવા માંગતા નથી. પરંતુ 21મી સદીના આગમન સાથે, જેમ જેમ ભારતની વિદેશ નીતિની દૃઢતા વધી, બ્રિટન અને અમેરિકા પણ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર (UN)માં ભારતના કાયમી પ્રતિનિધિત્વની તરફેણમાં બન્યા. આ સિવાય સંયુક્ત રાષ્ટ્રના મહાસચિવ એન્ટોનિયો ગુટેરેસે પણ સુરક્ષા પરિષદમાં નવા દેશોને પ્રવેશ ન મળવા અને ઘણા યુદ્ધોમાં UNની મર્યાદિત ભૂમિકાને લઈને સુરક્ષા પરિષદને પોતાના નિવેદનમાં 'જૂની' ગણાવી હતી.

આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ ઊભો થાય છે કે, જ્યારે લગભગ તમામ દેશો ભારતને કાયમી સભ્યપદ આપવાની તરફેણમાં છે તો સમસ્યા ક્યાં રહે છે? આ પ્રશ્નનો જવાબ આપતા રાજકીય વિશ્લેષક અરવિંદ જયતિલક માને છે કે, ભારતના આ સવાલનો જવાબ ચીન અને અમેરિકા છે.

હકીકતમાં, 'ચીન ભલે ભારતને દક્ષિણ ચીન સાગર અને ઈન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં તેના વર્ચસ્વ માટે ખતરો માની શકે, પરંતુ ભારતની આ સમસ્યા માટે ઘણી હદ સુધી અમેરિકા પણ જવાબદાર છે. હાલમાં, ચીન ભારતને વીટો મેળવવાથી રોકવા માટે સુરક્ષા પરિષદમાં વીટોનો ઉપયોગ કરે છે. અથવા જ્યારે તેની પાસે કોઈ જવાબ બચ્યો નથી, ત્યારે તે પાકિસ્તાનને પણ વીટો આપવાની ધૂન ગાવા લાગે છે. આ બાબતને ચીનના એંગલથી અલગથી સમજવી જરૂરી છે.'

તેઓ વધુમાં કહે છે કે, ચીન ભારતનો કટ્ટર વિરોધી તો છેજ , પરંતુ અમેરિકા હવે ભારતને સુરક્ષા પરિષદમાં કાયમી બેઠક આપવા માટે રાજી થઈ ગયું છે, આ હંમેશા સ્થિતિ નહોતી. કારણ કે ભારતના પ્રથમ PM જવાહરલાલ નેહરુ સમાજવાદી લોકશાહી ધરાવતા હતા, આપણે તત્કાલીન સોવિયેત સંઘની નજીક હતા. જેના કારણે અમેરિકા આપણી વિરુદ્ધ હતું. જેમ કે આપણે 1971ના ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધમાં પણ જોયું છે.

આ જ કારણ છે કે અમેરિકાએ દરેક જગ્યાએ ન માત્ર ભારતનો વિરોધ કર્યો, પરંતુ તેના તમામ સહયોગી દેશોનો પણ ભારત વિરુદ્ધ ઉપયોગ કર્યો. આ જ કારણ છે કે અમેરિકા દ્વારા બનાવવામાં આવેલ ભારત વિરોધી વાતાવરણ હજુ પણ યથાવત છે. આ સંબંધમાં બ્રિટને પણ ભારતની કાયમી બેઠકનો વિરોધ કર્યો હતો. જો કે હવે જોવાનું એ રહે છે કે, અમેરિકા આપણી પડખે આવી ગયું છે ત્યારે ચીન અને તેના પાકિસ્તાન જેવા સાથી દેશો ભારતની વધતી શક્તિ અને સ્થિતિને ક્યાં સુધી રોકી શકશે?

નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ khabarchhe.com ન્યૂઝ સાથે.

તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ટેલીગ્રામ, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.

લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ તમારા ફોન પર સૌથી પહેલા મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો khabarchhe.com ની મોબાઇલ એપ્લિકેશન.