દિલ્હીમાં કડકડતી ઠંડીની સિઝનમાં રાહુલ ગંધી ટી- શર્ટ પહેરીને ફરી રહ્યા હોવાની તસ્વીરે અનેક લોકોને અચંબામાં મુકી દીધા છે.જ્યારે ઠંડીમાં બધા ધ્રુજતા હોય, સ્વેટર કે જેકેટ પહેરીને નિકળતા હોય તો રાહુલને ઠંડી કેમ નથી લાગતી? તો વિજ્ઞાન પાસે આનો જવાબ છે.
કોંગ્રેસે શરૂ કરેલા ભારત જોડા યાત્રા અભિયાનમાં રાહુલ ગાંધી પદયાત્રા કરી રહ્યા છે અને રાહુલ ગાંધીની શિયાળાની સિઝનમાં માત્ર ટી-શર્ટ અને પેન્ટ પહેરીને પદયાત્રા કરતી તસ્વીરે સોશિયલ મીડિયા પર ધૂમ મચાવી છે. એક વર્ગ કહી રહ્યો છે કે આ નૌંટકી છે જ્યારે બીજો વર્ગ રાહુલને સુપરહ્યુમન માની રહ્યો છે.
વિજ્ઞાનના દ્રષ્ટિકોણથી જોઇએ તો કેટલાક લોકોને ખૂબ જ ઠંડી અથવા ખૂબ જ ગરમ ઉનાળામાં પણ ઠંડી કે ગરમી નથી લાગતી. તે ઉત્ક્રાંતિ અને જિનોમિક કોડમાં અનન્ય ફેરફારો સાથે સંબંધિત છે. આપણી નર્વસ સિસ્ટમમાં ચેતા કોષ રીસેપ્ટર્સનો એક વિશિષ્ટ સમૂહ છે, જે મગજને બાહ્ય પર્યાવરણીય ફેરફારોના આધારે કામ કરવાની સૂચના આપે છે. 2021 માં એક સંશોધન કરવામાં આવ્યું હતું જે બતાવે છે કે આ રીસેપ્ટર્સના કાર્યને અસર કરતા આનુવંશિક પરિવર્તન કેટલાક લોકોમાં અનન્ય ફેરફારો તરફ દોરી શકે છે. આ કારણે તેમનામાં ગરમી અને ઠંડી માટે ઉચ્ચ સહનશીલતા વિકસતી હોય છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે અત્યાધિક તાપમાનમાં રહેવા અને કામ કરવાની ક્ષમતા, દુનિયાના 800 કરોડની વસ્તીમાંથી 150 કરોડ લોકોમાં જોવા મળે છે. અમેરિકન જર્નલ ઑફ હ્યુમન જિનેટિક્સમાં પ્રકાશિત થયેલા એક સંશોધન મુજબ, આ વ્યકિતના fast-twitch skeletal muscle fibreમાં a-actinin-3 નામના પ્રોટીનના અભાવને કારણે થાય છે.
હાડપિંજરના સ્નાયુઓ ધીમા-ટ્વીચ ફાઇબર અને ફાસ્ટ-ટ્વીચ રેસાથી બનેલા હોય છે. ટ્વીચ નક્કી કરે છે કે સ્નાયુ કેટલી ઝડપથી અથવા ધીમા ચાલે છે. સ્લો-ટ્વિચ સ્નાયુઓ સ્થિરતા અને શક્તિ માટે જવાબદાર છે, જ્યારે ઝડપી-ટ્વિચ સ્નાયુઓ ઊર્જાના અચાનક વધવા માટે જવાબદાર છે જે એથ્લિટોને બાહ્ય ફેરફારોનો સામનો કરવામાં મદદ કરે છે.
આ ફાસ્ટ ટ્વીચ સ્નાયુઓ ઓક્સિજન વિના, એનારોબિકલી ઊર્જા ઉત્પન્ન કરે છે. કેરોલિન્સ્કા ઇન્સ્ટિટ્યૂટના ફિઝિયોલોજી અને ફાર્માકોલોજી વિભાગના સંશોધકો માને છે કે કેટલાક માનવીઓમાં A-એક્ટિનિન-3ની ઉણપ છે. આ લોકો હાડપિંજરના સ્નાયુ થર્મોજેનેસિસમાં ફેરફારને કારણે ઠંડી દરમિયાન તેમના શરીરનું તાપમાન જાળવી રાખે છે.
ACTN-3, જેને સ્પીડ જીન તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે પ્રોટીન આલ્ફા-એક્ટિનિન-3ને એન્કોડ કરે છે, જે શક્તિશાળી સ્નાયુ સંકોચનને પ્રોત્સાહન આપવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. આલ્ફા-એક્ટિનિન-3 પ્રોટીન માત્ર ફાસ્ટ-ટ્વીચ સ્નાયુ તંતુઓમાં જ જોવા મળે છે. ACTN-3 ની ઉણપથી સ્નાયુઓના રોગ થતા નથી. જો કે, આ પાવર અને સ્પ્રિન્ટ પ્રવૃત્તિઓ માટે હાનિકારક છે. અપોલો હેલ્થકેરના સિનિયર કન્સલ્ટન્ટ ડૉ. પ્રભાત રંજન સિન્હાએ એક ન્યૂઝ ચેનલ સાથેની વાતચીતમાં જણાવ્યું હતું કે શરીરનું તાપમાન આપણા મગજમાં થર્મોરેગ્યુલેટરી કેન્દ્રો દ્વારા નિયંત્રિત થાય છે અને ઠંડીની સહનશીલતા શારીરિક રીતે બેસલ મેટાબોલિક રેટ પર આધાર રાખે છે, જે શરીરની ચરબી અને ચયાપચય દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે. તે સ્વયં પ્રતિરક્ષા ઘટના છે. થાઇરોક્સિન હોર્મોન પણ ગરમી ઉત્પન્ન કરે છે અને તાપમાનને સહન કરવાની ક્ષમતામાં વધારો કરે છે.
પૃથ્વી પર આપણામાંના કેટલાકના શરીરવિજ્ઞાનમાં અનન્ય ફેરફારો આકસ્મિક રીતે થયા નથી. તે લાખો વર્ષોની ઉત્ક્રાંતિ પ્રક્રિયા છે, જેણે કેટલાક લોકોને બાહ્ય ફેરફારો માટે ખૂબ જ સંવેદનશીલ બનાવ્યા છે, જ્યારે કેટલાક સહનશીલ છે.
15.jpg)
