બહુપતિ લગ્નની પ્રથા ઘણી જૂની છે. ભારતમાં, હિમાચલ પ્રદેશ અને અરુણાચલ પ્રદેશમાં અવારનવાર બહુપતિ લગ્નના સમાચાર આવે છે. એવો દાવો કરવામાં આવે છે કે હવે આ સ્થળોએ બહુપતિ વિવાહ સમાપ્ત થઈ ગયા છે. અથવા તો જો હોય તો પણ લોકો તેને છુપાવે છે અને તેની ચર્ચા પણ કરતા નથી.
તિબેટ એક એવો દેશ છે જ્યાં બહુપતિ લગ્નની પ્રથા લાંબા સમયથી ચાલી રહી છે. નાના દેશમાં આજીવિકાના સાધનો ઓછા છે. ચીન હંમેશા અહીંના નાગરિકોને પરેશાન કરતું રહે છે. આ જ કારણ કહેવાય છે કે તિબેટીયન પરિવારનો કોઈના કોઈ સભ્ય બૌદ્ધ સાધુ બની જાય છે.
તિબેટમાં બહુપતિ લગ્ન વિશે ઘણા સમાચાર આવ્યા છે. અહીં ઘણા ભાઈઓએ એક જ છોકરી સાથે લગ્ન કરાવી દેવામાં આવે છે. લગ્ન સમયે મોટા ભાઈ બધી વિધિઓ પૂરી કરે છે. જ્યારે કન્યા ઘરે આવે છે, ત્યારે તે બધા ભાઈઓની પત્ની કહેવાય છે.
નોંધનીય વાત એ છે કે આ લગ્ન પછી એ જ ખબર નથી પડતી કે પત્ની કયા ભાઈના સંતાનને જન્મ આપવાની છે કે જન્મ આપી ચૂકી છે.
તેથી જ બધા ભાઈઓ તેમની પત્નીના બાળકને પોતાનું બાળક માને છે. તમામ ભાઈઓ બાળકના ઉછેરમાં ફાળો આપે છે. હવે સવાલ એ થાય છે કે લગ્ન પછી એ કેવી રીતે નક્કી થશે કે કયો ભાઈ પત્ની સાથે રૂમમાં રહેશે.
તેથી તેના માટે પણ નિયમો બનાવવામાં આવ્યા છે. લગ્ન પછી મોટા ભાઈ થોડા દિવસ પત્ની સાથે રહે છે, પછી ટોપી નક્કી કરે છે કે પત્ની સાથે રૂમમાં કોણ રહેશે. જે કોઈ તેની પત્ની સાથે સમય વિતાવે છે તે તેની ટોપી દરવાજા પર લટકાવી દે છે.
જ્યાં સુધી ટોપી હટાવી લેવામાં ન આવે ત્યાં સુધી બીજા ભાઈ રૂમમાં પ્રવેશતા નથી. પરંતુ હવે તિબેટમાં પણ બહુપતિ લગ્ન ભાગ્યે જ સાંભળવા મળે છે. જો લોકો અહીં બહુપતિ લગ્ન કરે છે તો પણ તેઓ તેને છુપાવે છે અને તેની ચર્ચા કરતા નથી.
15.jpg)
