PM મોદીને વધી રહેલા તાપમાનથી થઇ ચિંતા, કરી ખાસ બેઠક

આગામી મહિનાઓમાં ગરમી વધવાની સંભાવનાને ધ્યાનમાં રાખીને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 6 માર્ચે બેઠક યોજી હતી. આ બેઠકમાં કેન્દ્રીય ગૃહ સચિવ અને કેબિનેટ સચિવ ઉપરાંત ઘણા ટોચના અધિકારીઓએ હાજરી આપી હતી. આ બેઠકમાં PMને ચોમાસુ, ઘઉં અને અન્ય રવિ પાકો અને અન્ય વિષયો પર હવામાનની અસર વિશે માહિતી આપવામાં આવી હતી.

બેઠકમાં પ્રધાનમંત્રી મોદીએ સૂચના આપી હતી કે આગામી મહિનામાં ગરમીની દઝાડતી આગને ધ્યાનમાં રાખીને તમામ હોસ્પિટલોમાં ફાયર ઓડિટ કરવામાં આવે. આ સિવાય PM મોદીએ હવામાન વિભાગને રોજેરોજ અપાતી આગાહી એવી રીતે જાહેર કરવા કહ્યું છે કે તેને સરળતાથી સમજી શકાય. મીટીંગમાં એવી પણ ચર્ચા કરવામાં આવી હતી કે ટીવી ન્યૂઝ ચેનલો અને એફએમ રેડિયો દરરોજ હવામાનની આગાહી સમજાવવા માટે દરરોજ થોડી મિનિટો ફાળવી શકે છે.

સિંચાઈ, ઘાસચારો અને પીવાના પાણી માટેના પાણીના પુરવઠા પર દેખરેખ રાખવાના ચાલી રહેલા પ્રયાસોની પણ બેઠકમાં સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી. આ ઉપરાંત, વડા પ્રધાનને આવશ્યક પુરવઠાની ઉપલબ્ધતા અને કટોકટીની તૈયારીના સંદર્ભમાં રાજ્યો અને હોસ્પિટલના માળખાકીય સુવિધાઓની સજ્જતા વિશે માહિતી આપવામાં આવી હતી.

PM નરેન્દ્ર મોદીએ મીટિંગ દરમિયાન ગરમીના કારણે જંગલમાં લાગેલી આગથી બચવા પ્રયાસો કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો.પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આને રોકવા માટે પ્રણાલીગત ફેરફારો લાવવાની જરૂર છે અને આ સમસ્યાનો સામનો કરવા માટે પ્રયાસો કરવાની જરૂર છે.

આ વર્ષની શરૂઆત કડકડતી ઠંડીથી થઈ હતી પરંતુ જેમ જેમ ફેબ્રુઆરી મહિનો નજીક આવતો ગયો તેમ તેમ હવામાનનું તાપમાન વધ્યું હતું. આંકડાઓ મુજબ એક તરફ આ વર્ષે એટલે કે શિયાળાએ છેલ્લા ઘણા વર્ષોના રેકોર્ડ તોડી નાખ્યા છે. એવી અપેક્ષા હતી કે 2023 માં શિયાળો ચોક્કસપણે થોડા મહિના સુધી ચાલશે. જોકે, આવું કંઈ થયું નથી. 2023માં જાન્યુઆરી મહિનાના અંત સુધીમાં ઉત્તર ભારતના હવામાનમાં હળવી ગરમીનો અનુભવ થયો હતો.

આ પછી ફેબ્રુઆરીમાં એટલી ગરમી પડી કે તમામ રેકોર્ડ તૂટી ગયા. જો આપણે વધતા તાપમાનની વાત કરીએ તો, ત્રીજું સૌથી વધુ મહત્તમ તાપમાન ફેબ્રુઆરી મહિનામાં જ દિલ્હીમાં નોંધાયું હતું. ફેબ્રુઆરી 2023માં રાજધાનીમાં 27.7 ડિગ્રી સેલ્સિયસ તાપમાન નોંધાયું હતું. હવામાન વિભાગના ડેટા અનુસાર, ફેબ્રુઆરી માટે ભારતીય ક્ષેત્રનું સરેરાશ મહત્તમ માસિક તાપમાન વધીને 29.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ થયું છે, જે 1901 પછી સૌથી વધુ છે.

IMDના રિપોર્ટ અનુસાર, માર્ચ મહિનામાં દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં તાપમાન સામાન્ય કરતા વધારે રહેવાની ધારણા છે. આ વિસ્તારોમાં ઉત્તર પશ્ચિમ ભારત અને મધ્ય અને પૂર્વ ભારતના વિસ્તારોનો પણ સમાવેશ થાય છે. માત્ર દક્ષિણ દ્વીપકલ્પના ભાગો જ સામાન્ય મહત્તમ તાપમાનથી નીચે રહી શકે છે.

ગયા વર્ષે એટલે કે 2022માં ભારતમાં રેકોર્ડ બ્રેક ગરમી પડી હતી. એપ્રિલ મહિનામાં દેશના ઘણા વિસ્તારોમાં તીવ્ર ગરમીનું મોજું ચાલી રહ્યું હતું, એપ્રિલ મહિનામાં દેશના તાપમાને 122 વર્ષ જૂનો રેકોર્ડ તોડ્યો હતો. બીજી તરફ તાપમાનમાં અચાનક વધારો થવાને કારણે ભારતના કૃષિ ઉત્પાદન પર પણ ખરાબ અસર પડી હતી.

વર્ષ 2022ના મહત્તમ અને લઘુત્તમ તાપમાનમાં અચાનક થયેલા વધારાથી 9 રાજ્યો પંજાબ, હરિયાણા, રાજસ્થાન, જમ્મુ અને કાશ્મીર, હિમાચલ પ્રદેશ, ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ, બિહાર અને 9 રાજ્યોમાં ઉગાડવામાં આવતા પાક, ફળો, શાકભાજી અને પ્રાણીઓને ખરાબ અસર થઈ હતી.

જો આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં માર્ચ-એપ્રિલ જેટલી ગરમી પડશે તો આ ગરમીને કારણે ઘઉંના ઉત્પાદનને અસર થઈ શકે છે. આ ઉપરાંત દિવસ તેમજ રાત્રિનું તાપમાન પણ સામાન્ય કરતા બેથી અઢી ગણું વધુ રહ્યું છે. જેના કારણે પાક વહેલો પાકવાની સંભાવના છે. જો આકરી ગરમી પડશે તો આ વખતે ઘઉંનો ઉતારો 10 થી 15 ટકા ઓછો આવશે તેવું અનુમાન લગાવવામાં આવી રહ્યું છે.

કૃષિ નિષ્ણાતોએ ચેતવણી આપી છે કે આ વર્ષનું ચોમાસું, જે માર્ચ અને એપ્રિલમાં આવવાની સંભાવના છે તે ઉનાળુ પાક,  રવી (શિયાળો) અને ખરીફ(ચોમાસું) પાકને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. ઉનાળુ પાકને થયેલા નુકસાનથી સરકાર અને ખેડૂતો બંને ખૂબ જ ચિંતિત છે. ઉનાળુ પાક માટે મહત્તમ તાપમાન 35 ડિગ્રી સેલ્સિયસ છે અને જો તાપમાન 40 ડિગ્રી સેલ્સિયસ થી ઉપર પહોંચે તો તે પાકને ભારે નુકસાન પહોંચી શકે છે. વધુ પડતી ગરમીના કારણે મોસમી શાકભાજીમાં જીવાતોનો પ્રકોપ વધે છે. જેના કારણે ખેડૂતોને મોસમી શાકભાજીનું નુકસાન થશે.

સતત વધતો પારો અને ગરમીની સીધી અસર માનવ શરીર પર પડે છે. સ્વાસ્થ્યની દૃષ્ટિએ હવામાન ખૂબ જ પડકારજનક માનવામાં આવે છે, જો આવા સમયે બેદરકારી રાખવામાં આવે તો તેઓ ઘણી બીમારીઓનો ભોગ બની શકે છે. આરોગ્ય નિષ્ણાતો તમામ લોકોને ગરમી સામે રક્ષણાત્મક પગલાં લેતા રહેવા અપીલ કરે છે.

ફૂડ પોઇઝનિંગ એ ઉનાળાની સૌથી સામાન્ય બિમારીઓમાંની એક છે. દૂષિત ખોરાક ખાવાથી કે પાણી પીવાથી આ સમસ્યા થાય છે. ઉનાળામાં વધતા તાપમાનને કારણે ખોરાકમાં બેક્ટેરિયા અને વાયરસ ઝડપથી વધવા લાગે છે. આ વાયરસ ખોરાક દ્વારા આપણા શરીરમાં પ્રવેશ્યા પછી પેટમાં દુખાવો, ઉબકા, ઝાડા અથવા ઉલ્ટી જેવી સમસ્યાઓનું કારણ બને છે.

ગરમીની સિઝનમાં ડીહાઈડ્રેશનની સમસ્યા પણ જોવા મળે છે. ડીહાઇડ્રેશનએટલે શરીરમાં પાણીની ઉણપ, જોકે આ રોગ સમયસર મટી શકે છે. ઉનાળામાં વ્યક્તિ પરસેવાના રૂપમાં તેના શરીરમાંથી ઘણું પાણી ગુમાવે છે, જો તે જ પ્રમાણમાં પાણીનું સેવન ન કરવામાં આવે તો શરીરમાં તેની ઉણપ થઈ શકે છે. ડિહાઈડ્રેશનને કારણે નબળાઈ, થાક, બ્લડપ્રેશર, તાવ જેવી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે.

ગરમીનું પ્રમાણ વધે તો ટાઇફોઇડ, ચિકનપોક્સ જેવી બિમારીઓ પણ માથું ઉચકે છે.