ફેબ્રુઆરીના છેલ્લા ટ્રેડિંગ દિવસે પણ શેરબજારમાં ઘટાડો થયો છે. શેરબજારમાં સતત પાંચમા મહિને ઘટાડો થયો છે. 1996માં ઔપચારિક શરૂઆત થયા પછી આ પહેલી વાર છે જ્યારે નિફ્ટીમાં સતત પાંચ મહિના સુધી ઘટાડો થયો છે. સપ્ટેમ્બરના અંતથી બજારમાં ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે અને આ સમયગાળા દરમિયાન રોકાણકારોએ 85 લાખ કરોડ રૂપિયા ગુમાવ્યા છે. જો આપણે ઇતિહાસ પર નજર કરીએ તો, નિફ્ટી ચાર કે તેથી વધુ મહિના માટે ફક્ત છ વખત ઘટ્યો છે. સૌથી લાંબો ઘટાડો સપ્ટેમ્બર 1994 અને એપ્રિલ 1995 વચ્ચે જોવા મળ્યો હતો. ત્યારપછી, નિફ્ટી સતત આઠ મહિના સુધી ઘટ્યો અને 31.4 ટકા ઘટ્યો.
પરંતુ આ નિફ્ટીના સત્તાવાર લોન્ચ પહેલાનું હતું. નિફ્ટી સત્તાવાર રીતે 22 એપ્રિલ 1996ના રોજ લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. અગાઉના નિફ્ટીના આંકડાઓ પછીથી ગણવામાં આવ્યા છે. નિફ્ટીની શરૂઆત પછીનો સૌથી ખરાબ ઘટાડો જુલાઈથી નવેમ્બર 1996 દરમિયાન જોવા મળ્યો હતો. ત્યારપછી નિફ્ટી 5 મહિના સુધી સતત ઘટાડા પછી 26 ટકા ઘટ્યો હતો. અત્યારે જે ઘટાડો ચાલી રહ્યો છે, એ છેલ્લા પાંચ મહિનામાં 11.68 ટકા રહ્યો છે. જે અગાઉના ઘટાડા કરતા ઓછું છે. અગાઉના મોટાભાગના ઘટાડા બે આંકડામાં રહ્યા છે.
સપ્ટેમ્બરમાં બજાર તેની ટોચ પર હતું ત્યારથી અત્યાર સુધી રોકાણકારોની સંપત્તિમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. BSE લિસ્ટેડ કંપનીઓનું કુલ માર્કેટ કેપ 85 લાખ કરોડ રૂપિયા ઘટીને 393 લાખ કરોડ રૂપિયા થયું છે. તેના સર્વકાલીન ઉચ્ચતમ સ્તરથી, નિફ્ટી 14 ટકા ઘટ્યો છે, જ્યારે નિફ્ટી નેક્સ્ટ 50 લગભગ 25 ટકા નીચે છે. સ્મોલકેપ અને માઇક્રોકેપ શેરોમાં વધુ ઘટાડો થયો છે. આ શેરોમાં 24-25 ટકા સુધીનો ઘટાડો થયો છે. આ કારણે આ શેર મંદી બજારમાં ચાલ્યા ગયા છે. બેર માર્કેટનો એ અર્થ થાય છે કે, જ્યારે બજાર સતત ઘટી રહ્યું હોય.
નિફ્ટી તેના સર્વોચ્ચ સ્તરથી 14 ટકા નીચે છે અને અન્ય બજાર સૂચકાંકો પણ નીચે આવ્યા છે. વેપારીઓ અને વિશ્લેષકો ભવિષ્ય વિશે ચિંતિત છે. સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ છે કે, શું આ ડાઉનટ્રેન્ડનો અંત છે, કે પછી હજુ વધુ ડાઉનટ્રેન્ડ આવવાનો છે? એમ્કે ગ્લોબલ માને છે કે, આ ઘટાડાને કારણે શેરોનું મૂલ્ય ઓછું થયું છે. તેથી, 22,500ની નીચેનો નિફ્ટી વધુ આકર્ષક લાગે છે. તેમનું કહેવું છે કે RBIના નરમ વલણને કારણે, નાણાકીય શેરમાં રોકાણ કરવું સારું રહેશે. પરંતુ આ તકનો ઉપયોગ કરીને તમારા રોકાણો ઘટાડી દો કારણ કે શેરના મૂલ્યાંકન હજુ પણ તેમના મધ્યમ ગાળાના વિકાસ સાથે સુસંગત નથી. બ્રોકરેજના મનપસંદ ક્ષેત્રો ગ્રાહક વિવેકાધીનતા, આરોગ્યસંભાળ અને ટેલિકોમ છે.
કોટક ઇન્સ્ટિટ્યૂશનલ ઇક્વિટીઝ માને છે કે, આ વર્ષે નિફ્ટી એક સીમારેખામાં રહેશે. બ્રોકરેજના જણાવ્યા મુજબ, નિફ્ટી હજુ પણ માર્ચ 2026 માટે અંદાજિત P/Eના આધારે MSCI EM ઇન્ડેક્સ કરતાં 90 ટકા વધુ પર ટ્રેડ કરી રહ્યો છે. કમાણી વૃદ્ધિનો અંદાજ ઘટી શકે છે. ટૂંકા ગાળામાં કોઈ નોંધપાત્ર વૃદ્ધિની અપેક્ષા નથી. જોકે, મધ્યમ ગાળામાં સારી વૃદ્ધિની સંભાવનાઓ અને નાણાકીય વર્ષ 26ના બીજા છ મહિનામાં તરલતાની સ્થિતિમાં સુધારો નકારાત્મક વલણને મર્યાદિત કરી શકે છે.
ઓક્ટોબર 2024થી વિદેશી સંસ્થાકીય રોકાણકારો (FII)એ ભારતીય શેર અને બોન્ડમાંથી 20 બિલિયન ડૉલરથી વધુ રકમ પાછી ખેંચી લીધી છે. તાજેતરના ઇતિહાસમાં આ સૌથી મોટા ઉપાડમાંનું એક છે. પ્રભુદાસ લીલાધરે ચેતવણી આપી છે કે, વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતા, ધીમી સ્થાનિક માંગ અને સતત FDI આઉટફ્લો ચલણ અને FPI પ્રવાહમાં અસ્થિરતા વધારી શકે છે. જોકે, તેમનું માનવું છે કે FIIનો આઉટફ્લો 4-9 મહિનામાં તેની ટોચ પર પહોંચી જશે. મૂડી ખર્ચમાં વધારો અને સંભવિત કર ઘટાડાને કારણે નાણાકીય વર્ષ 26માં ભારતનો વિકાસ દર સુધરવાની અપેક્ષા છે.
જોકે વર્તમાન ઘટાડો સૌથી લાંબો માસિક ઘટાડો છે, તે અગાઉના ઘટાડા કરતા ઓછો ગંભીર છે. 1994-95માં 31.4 ટકાનો ઘટાડો અને 1996માં 26 ટકાનો ઘટાડો દર્શાવે છે કે અગાઉના મંદીવાળા બજારો કેટલા ખરાબ હતા. 2008નું નાણાકીય સંકટ અને 2020માં કોવિડ-19ના કારણે થયેલો ઘટાડો પણ વર્તમાન ઘટાડા કરતાં મોટો હતો.
વિદેશી રોકાણકારો દ્વારા સતત બહાર નીકળવાના પ્રવાહ અને ટૂંકા ગાળાના જોખમો છતાં, ઐતિહાસિક પેટર્ન દર્શાવે છે કે FIIનું વેચાણ થોડા ક્વાર્ટરમાં ઘટતું જાય છે. સુધારેલી રાજકોષીય નીતિઓ, માળખાગત ખર્ચ અને ગ્રાહક માંગમાં સંભવિત પુનઃપ્રાપ્તિ સાથે, બજારના સહભાગીઓ પ્રવાહિતાના વલણો અને મેક્રોઇકોનોમિક પરિબળો પર નજર રાખશે. હવે જોવાનું એ રહેશે કે, નિફ્ટીના ઘટાડાનો અંત નજીક છે કે કેમ.
હિતેન્દ્ર દેસાઈ: યુદ્ધ જેવા મુશ્કેલ સમયના મજબૂત નેતા 
4.jpg)
