ગુજરાત કોંગ્રેસ પાસે નથી નેતૃત્વ કે નથી મજબૂત સંગઠન છતા તક છે કંઈક કરી બતાવવાની

ગુજરાતમાં કોંગ્રેસ પાર્ટીની સ્થિતિ ઘણા સમયથી ચર્ચાનો વિષય રહી છે. એક સમયે રાજ્યમાં મજબૂત પકડ ધરાવતી આ પાર્ટી આજે નેતૃત્વના અભાવ અને સંગઠનાત્મક નબળાઈનો સામનો કરી રહી હોવાનું જોવા મળે છે. આ લેખમાં આ મુદ્દાને તટસ્થ દૃષ્ટિકોણથી સમજવાનો પ્રયાસ કરીશું જેમાં કોંગ્રેસની વર્તમાન પરિસ્થિતિ, તેના માટે જવાબદાર કારણો, ભવિષ્યની સંભાવનાઓ અને રાજ્યના રાજકીય પરિપ્રેક્ષ્યમાં ભાજપ સાથેની સ્પર્ધાને પણ ધ્યાનમાં લઈશું.

ગુજરાતમાં કોંગ્રેસની નબળી સ્થિતિનું એક પ્રમુખ કારણ નેતૃત્વનો અભાવ છે. છેલ્લા દાયકાઓમાં પાર્ટી એવા નેતાને પ્રથાપિત કરી શકી નથી જે રાજ્યના મતદારોને પ્રભાવિત કરી શકે અને ભાજપના દિગ્ગજ નેતાઓનો સામનો કરી શકે. ભૂતકાળમાં અહમદ પટેલ જેવા નેતાઓએ પાર્ટીને મજબુત રાખી હતી અને રાજકીય રણનીતિમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી પરંતુ તેમના અવસાન બાદ રાજ્યમાં નેતૃત્વનો અભાવ સ્પષ્ટ દેખાય છે. હાલના નેતાઓમાંથી કોઈ એવી જનસ્વીકૃત છબી ઊભી કરી શક્યું નથી જે યુવાનો, ગ્રામીણ મતદારો કે શહેરી મધ્યમવર્ગને આકર્ષી શકે. આ ઉપરાંત આંતરિક જૂથવાદે પણ પાર્ટીની એકતા અને નિર્ણય લેવાની ક્ષમતાને નબળી પાડી છે. જુદા જુદા જુથો વચ્ચેની સ્પર્ધા અને સંકલનનો અભાવ પાર્ટીની પ્રગતિમાં અવરોધરૂપ બન્યા છે.

સંગઠનની દૃષ્ટિએ પણ કોંગ્રેસ ગુજરાતમાં પાછળ રહી છે. ભાજપે જ્યાં ગામડેગામડે અને શહેરોમાં પોતાનું મજબૂત સંગઠન ઊભું કર્યું છે ત્યાં કોંગ્રેસનું ગ્રાસરૂટ સ્તરે નેટવર્ક નબળું પડતું જોવા મળે છે. કાર્યકર્તાઓમાં ઉત્સાહનો અભાવ, સંસાધનોની કમી અને સ્થાનિક સ્તરે નબળું આયોજન પાર્ટીની મુશ્કેલીઓને વધારે છે. ચૂંટણીઓ દરમિયાન કોંગ્રેસની રણનીતિ અને પ્રચાર ભાજપની સરખામણીમાં ઝાંખા પડે છે. 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં પાર્ટી માત્ર 17 બેઠકો જીતી શકી જે તેની ઐતિહાસિક નબળી કામગીરીમાંની એક હતી. આ પરિણામોએ કોંગ્રેસની સંગઠનાત્મક ખામીઓને સ્પષ્ટપણે ઉઘાડી કરી દીધી.

જોકે કોંગ્રેસ માટે બધી આશાઓ સમાપ્ત થઈ ગઈ છે એમ કહેવું ઉતાવળું થશે. ગુજરાતના કેટલાક વિસ્તારોમાં ખાસ કરીને વનવાસી પટ્ટી અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં પાર્ટીનો પરંપરાગત મતવિસ્તાર હજુ પણ અકબંધ છે. જો પાર્ટી યોગ્ય નેતૃત્વની શોધ કરે અને સંગઠનાત્મક સુધારા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે તો પોતાની સ્થિતિને મજબૂત કરવાની સંભાવના ધરાવે છે. યુવા નેતાઓને આગળ લાવવા, સ્થાનિક મુદ્દાઓને પ્રાધાન્ય આપવું અને ગ્રામીણ તેમજ શહેરી મતદારો સાથે સીધો સંપર્ક સાધવો એ પાર્ટી માટે નવી રણનીતિ બની શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે ખેડૂતોની સમસ્યાઓ, રોજગારી અને શિક્ષણ જેવા મુદ્દાઓને ઉઠાવીને કોંગ્રેસ મતદારો સાથે સંપર્ક વધારી શકે.

આ સાથે જ ગુજરાતના રાજકીય પરિદૃશ્યમાં ભાજપની વર્તમાન સ્થિતિ પણ કોંગ્રેસ માટે એક તક રજૂ કરે છે. હાલમાં ભાજપના કેટલાક કાર્યકર્તાઓમાં નારાજગી અને દુભાયેલી લાગણીઓ જોવા મળી રહી છે જેનું કારણ સ્થાનિક નેતાઓની અવગણના હોઈ શકે છે. આ પરિસ્થિતિ કોંગ્રેસ માટે ફાયદાકારક બની શકે છે જો તે આવા અસંતુષ્ટ કાર્યકર્તાઓ અને સમર્થકોને પોતાની તરફ આકર્ષવામાં સફળ થાય. જો કોંગ્રેસ આ તકનો લાભ લઈને પોતાનું સંગઠન મજબૂત કરે અને સ્થાનિક સ્તરે સક્રિયતા વધારે તો ભાજપના પ્રભુત્વને પડકારવાની સંભાવના ઊભી થઈ શકે છે.

બીજી તરફ ભાજપ માટે ગુજરાતમાં નરેન્દ્ર મોદી અને અમિત શાહની મજબૂત પકડ એક અગત્યનું પાસું છે. મોદી અને શાહનું નેતૃત્વ ભાજપને રાજ્યમાં અવિરત વિજયી બનાવે છે કારણ કે તેમની રણનીતિ અને મતદારો સાથેની લાગણીઓનો સેતુ ખૂબ ગાઢ છે. ગુજરાતમાં ભાજપે દરેક સ્તરે પોતાનો પ્રભાવ સ્થાપિત કર્યો છે જેની સામે કોંગ્રેસને પોતાની ઓળખ ફરીથી ઊભી કરવી પડશે. ભાજપનું સંગઠન એટલું મજબૂત છે કે તેની સામે ટકવું કોંગ્રેસ માટે સરળ નથી પછી ભલે ભાજપના કાર્યકર્તાઓમાં અસંતોષ હોય. આ સ્થિતિમાં કોંગ્રેસે ભાજપની નબળાઈનો લાભ લેવા માટે વધુ સક્રિય અને રણનૈતિક અભિગમ અપનાવવો પડશે.

નિષ્કર્ષમાં ગુજરાતમાં કોંગ્રેસની સ્થિતિ નબળી હોવા છતાં તેની પાસે પોતાની જાતને પુનર્જન્મ આપવાની સંભાવના છે. નેતૃત્વમાં સુધારો, સંગઠનની મજબૂતી અને ભાજપની વર્તમાન નબળાઈઓનો લાભ લઈને પાર્ટી રાજ્યમાં પોતાની ખોવાયેલી ભૂમિ પાછી મેળવી શકે છે. જોકે આ માટે લાંબા ગાળાની યોજના, સમર્પણ અને સતત પ્રયાસોની જરૂર છે. ભાજપનું મજબૂત નેતૃત્વ અને સંગઠન હજુ પણ કોંગ્રેસ માટે મોટો પડકાર છે પરંતુ રાજકીય પરિસ્થિતિના બદલાવ સાથે નવી તકો પણ ઊભી થઈ શકે છે.