ભર ઉનાળે ટ્રાફિક નિયમન કરતા પોલીસ જવાનોને સલામ... તેમને સહયોગી થઈએ

(ઉત્કર્ષ પટેલ)

આપણા રોજિંદા જીવનમાં શહેરની ધમાલ અને વાહનોની ભીડ વચ્ચે એક એવી વ્યક્તિ દેખાય છે, જે દિવસ-રાત, ઉનાળો હોય કે વરસાદ, અડગ રહીને ટ્રાફિકનું નિયમન કરે છે – એ છે ટ્રાફિક પોલીસ જવાન. ભર ઉનાળાની કાળઝાળ ગરમીમાં, જ્યારે આપણે એસીના ઠંડા રૂમમાં બેસીએ છીએ અથવા છાંયડો શોધીએ છીએ, ત્યારે આ પોલીસ જવાનો રસ્તાની વચ્ચે ઊભા રહીને આપણી સલામતી અને સુવિધા માટે કામ કરતા હોય છે. તેમની આ સેવા નિસ્વાર્થ છે, અને તેમનું પરિવાર પણ આપણી જેમ જ સામાન્ય જીવન જીવે છે. આવા સમયે, આપણે પણ તેમને સહયોગ આપીને તેમની મહેનતની કદર કરવી જોઈએ. આ લેખમાં, આપણે ટ્રાફિક પોલીસ જવાનોના જીવન, તેમની મુશ્કેલીઓ અને આપણી જવાબદારી વિશે વિગતે ચર્ચા કરીશું.

ખબર છે આપને ટ્રાફિક પોલીસનું જીવન એક અદમ્ય સમર્પણ છે?

ટ્રાફિક પોલીસ જવાનો એવા નાયકો છે જેમની સેવાઓને આપણે ઘણીવાર ગંભીરતાથી લેતા નથી. ભારત જેવા દેશમાં, જ્યાં શહેરોની વસ્તી સતત વધી રહી છે અને વાહનોની સંખ્યા દિવસે દિવસે ઉમેરાતી જાય છે, ત્યાં ટ્રાફિકનું નિયમન કરવું એ કોઈ સામાન્ય કામ નથી. સુરત, મુંબઈ, દિલ્હી કે અમદાવાદ જેવા મહાનગરોમાં ટ્રાફિક જામ એ રોજિંદી ઘટના છે. આવી પરિસ્થિતિમાં, ટ્રાફિક પોલીસ જવાનો દરરોજ સવારથી મોડી રાત સુધી રસ્તાઓ પર ઊભા રહીને શહેરની વ્યવસ્થા જાળવે છે.

ભર ઉનાળામાં, જ્યારે તાપમાન 40 ડિગ્રી સેલ્સિયસથી પણ ઉપર જાય છે, ત્યારે આ જવાનો ગણવેશમાં, હેલ્મેટ પહેરીને, રસ્તાની ગરમી અને વાહનોના ધુમાડા વચ્ચે કલાકો સુધી ફરજ બજાવે છે. ઠંડીની ઋતુમાં, જ્યારે આપણે ગરમ કપડાંમાં લપેટાઈ જઈએ છીએ, ત્યારે તેઓ ધુમ્મસ અને ઠંડા પવનો વચ્ચે પણ ટ્રાફિક નિયમનનું કામ કરે છે. વરસાદની ઋતુમાં, જ્યારે આપણે છત્રી લઈને દોડીએ છીએ, ત્યારે તેઓ ભીના થતાં થતાં પણ રસ્તા પર ઊભા રહે છે, જેથી વાહનોની અવરજવર સરળ રહે. આ ત્રણેય ઋતુઓમાં તેઓ પોતાની ફરજથી પાછા નથી હટતા, જે તેમના અદમ્ય સમર્પણનો પુરાવો છે.

તેમની મુશ્કેલીઓ સમજવાનો પ્રયાસ કરશો તો એક અદૃશ્ય સંઘર્ષ મળશે.

ટ્રાફિક પોલીસ જવાનોનું જીવન માત્ર શારીરિક મુશ્કેલીઓથી જ ભરેલું નથી, પરંતુ માનસિક અને સામાજિક પડકારો પણ તેમની સામે ઊભા રહે છે. ઉનાળાની ગરમીમાં લાંબા સમય સુધી રસ્તા પર ઊભા રહેવાથી ડિહાઇડ્રેશન, હીટ સ્ટ્રોક અને થાક જેવી સમસ્યાઓ થાય છે. વાહનોમાંથી નીકળતો ધુમાડો અને પ્રદૂષણ તેમના સ્વાસ્થ્યને હાનિ પહોંચાડે છે, અને ઘણીવાર તેમને શ્વાસની તકલીફોનો સામનો કરવો પડે છે. આ ઉપરાંત, ટ્રાફિકના ઘોંઘાટમાં કામ કરવું તેમના માટે માનસિક તણાવનું કારણ બને છે.

આ બધું તો શારીરિક પડકારો છે, પરંતુ સામાજિક રીતે પણ તેમને ઘણીવાર ઉપેક્ષા મળે છે. ઘણા વાહનચાલકો ટ્રાફિક નિયમોનું પાલન નથી કરતા અને પોલીસ જવાનો સાથે દલીલો કરે છે. કેટલાક લોકો તેમની સાથે અભદ્ર વર્તન કરે છે અથવા તેમની ફરજને નજરઅંદાજ કરે છે. આવી પરિસ્થિતિમાં, તેમનું મનોબળ ઘટવાની શક્યતા રહે છે, પરંતુ તેઓ ધીરજ રાખીને પોતાનું કામ ચાલુ રાખે છે.

તેમનું પરિવાર પણ આપણી જેમ જ સામાન્ય જીવન જીવે છે. તેમના બાળકો શાળાએ જાય છે, પત્ની ઘર સંભાળે છે, અને તેમની પણ આપણી જેમ જ આશાઓ-અપેક્ષાઓ હોય છે. પરંતુ રજાઓનો અભાવ અને લાંબા કામના કલાકોને કારણે તેઓ પોતાના પરિવાર સાથે ઓછો સમય વિતાવી શકે છે. તહેવારોના દિવસોમાં, જ્યારે આપણે ઘરે આનંદ માણીએ છીએ, ત્યારે તેઓ રસ્તાઓ પર ટ્રાફિકની ભીડને નિયંત્રિત કરતા હોય છે, જેથી આપણે સુરક્ષિત રહીએ.

આપણી જવાબદારી નિભાવીએ તેમને નાની મદદ કરીએ.

ટ્રાફિક પોલીસ જવાનો આપણી સેવા માટે દિવસ-રાત મહેનત કરે છે, તો આપણું પણ ફરજ બને છે કે આપણે તેમની સાથે સહયોગી વર્તન કરીએ. આ સહયોગ મોટી મદદની જરૂર નથી રાખતો; નાની-નાની વાતોથી પણ તેમનું જીવન સરળ બની શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ભર ઉનાળામાં જ્યારે તેઓ ગરમીમાં ઊભા હોય, ત્યારે તેમને ઠંડું પાણી આપવું એ એક સરળ પણ અસરકારક રીત છે. એક બોટલ ઠંડું પાણી તેમના શરીરને હાઇડ્રેટ રાખવામાં મદદ કરે છે અને તેમની થાકને ઓછી કરે છે.

આ ઉપરાંત, ટ્રાફિક નિયમોનું પાલન કરવું એ પણ તેમને સહયોગ આપવાની એક રીત છે. જ્યારે આપણે નિયમોનું પાલન કરીએ છીએ જેમ કે સિગ્નલ પર રોકાવું, સ્પીડ લિમિટ જાળવવી, અથવા હેલ્મેટ અને સીટબેલ્ટનો ઉપયોગ કરવો ત્યારે તેમનું કામ સરળ બને છે. આનાથી તેમને દરેક વાહનચાલકને રોકીને સમજાવવાની જરૂર નથી પડતી, અને તેઓ ટ્રાફિકના પ્રવાહને વધુ સારી રીતે નિયંત્રિત કરી શકે છે.

ક્યારેક એક સ્મિત અથવા ‘થેન્ક યુ’ નો શબ્દ પણ તેમના મનોબળને વધારી શકે છે. આપણે ઘણીવાર એમની મહેનતને ગ્રાન્ટેડ લઈએ છીએ, પરંતુ એક નાનકડી કદર તેમને એહસાસ કરાવે છે કે તેમનું કામ મૂલ વાન છે. જો આપણે રસ્તા પર તેમની સાથે વિનમ્રતાથી વાત કરીએ અને તેમની સૂચનાઓનું પાલન કરીએ, તો તેમનો તણાવ ઘટે છે અને તેઓ વધુ સારી રીતે કામ કરી શકે છે.

આપણે વ્યક્તિગત રીતે જે મદદ કરી શકીએ તે ઉપરાંત, સમાજ તરીકે પણ આપણે ટ્રાફિક પોલીસ જવાનોની સુખાકારી માટે પગલાં લઈ શકીએ છીએ.

ઉદાહરણ તરીકે, સ્થાનિક સંસ્થાઓ અથવા એનજીઓ દ્વારા ઉનાળામાં ટ્રાફિક પોલીસ માટે ઠંડા પાણીની વ્યવસ્થા કરી શકાય. રસ્તાઓ પર નાના શેડ અથવા છાંયડાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવે, જેથી તેઓ ગરમીથી થોડી રાહત મેળવી શકે. સરકારે પણ તેમના માટે સ્વાસ્થ્ય વીમો, નિયમિત તપાસ અને યોગ્ય સાધનોની સુવિધા પૂરી પાડવી જોઈએ.

આ ઉપરાંત, શાળાઓ અને કોલેજોમાં બાળકોને ટ્રાફિક નિયમો અને પોલીસની ભૂમિકા વિશે શિક્ષણ આપવું જોઈએ. જો આગામી પેઢીને નાનપણથી જ આની સમજ આપવામાં આવે, તો તેઓ મોટા થઈને નિયમોનું પાલન કરશે અને પોલીસની મદદ કરશે. સોશિયલ મીડિયા પર પણ આવા અભિયાન ચલાવી શકાય, જેમાં લોકોને પોલીસ જવાનોની મહેનતની કદર કરવા અને તેમને સહયોગ આપવા પ્રેરવામાં આવે.

સરકારની ભૂમિકા પણ અગત્યની થઈ પડે છે.

સરકારે પણ ટ્રાફિક પોલીસ જવાનોની સ્થિતિ સુધારવા માટે નક્કર પગલાં લેવા જોઈએ. તેમના માટે યોગ્ય પગાર, રજાઓ અને કામના કલાકોનું નિયમન કરવું જરૂરી છે. ઉનાળામાં તેમને ગરમીથી બચાવવા માટે ખાસ ગણવેશ, સનગ્લાસ અને છત્રી જેવી સુવિધાઓ આપવી જોઈએ. ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને ટ્રાફિક સિગ્નલ અને કેમેરાની સંખ્યા વધારવામાં આવે, જેથી તેમના પરનો શારીરિક બોજ ઘટે.

ભારતમાં ઘણા શહેરોમાં ટ્રાફિક પોલીસ માટે આરોગ્ય કેમ્પનું આયોજન થાય છે, જે એક સારી શરૂઆત છે. પરંતુ આવા પ્રયાસો નિયમિત અને દેશભરમાં થવા જોઈએ. સરકારે તેમની સેવાને માન આપવા માટે પુરસ્કારો અને પ્રોત્સાહનની વ્યવસ્થા પણ કરવી જોઈએ, જેથી તેઓ પોતાની ફરજ વધુ ઉત્સાહથી નિભાવે.

અગત્યની વાત એ પણ છે કે...

ટ્રાફિક પોલીસ જવાનો એ આપણા સમાજના અદ્રશ્ય નાયકો છે, જે આપણી સલામતી અને સુવિધા માટે પોતાના સ્વાસ્થ્ય અને આરામનું બલિદાન આપે છે. ભર ઉનાળે, ઠંડીમાં કે વરસાદમાં, તેઓ પોતાની ફરજથી પીછેહઠ કરતા નથી. તેમનું પણ પરિવાર છે, તેમની પણ જરૂરિયાતો છે, પરંતુ તેઓ આપણી સેવામાં અડગ રહે છે. આવા સમયે, આપણે પણ તેમને નાની-નાની મદદ – જેમ કે ઠંડું પાણી આપવું, નિયમોનું પાલન કરવું, અને તેમની કદર કરવી, સહયોગ આપવો જોઈએ.

જો આપણે દરેક જાગૃત નાગરિક તરીકે આ નાનું પગલું ભરીશું, તો ટ્રાફિક પોલીસ જવાનોનું જીવન થોડું સરળ બનશે અને તેઓ વધુ સારી રીતે આપણી સેવા કરી શકશે. આપણે એ વાતને ભૂલવું ન જોઈએ કે તેઓ આપણા માટે છે, અને આપણે પણ તેમના માટે હોવું જોઈએ. આવો, આ ઉનાળે એક સંકલ્પ કરીએ કે આપણે ટ્રાફિક પોલીસ જવાનોની મહેનતની કદર કરીશું અને તેમને સહયોગ આપીશું કારણ કે તેમની સેવા વિના આપણું શહેરી જીવન અધૂરું છે.

તો પછી આજથી ટ્રાફિક પોલીસને માન અને પ્રેમ સહકાર આપશો ને?

(લેખક એક પ્રતિષ્ઠિત ઉદ્યોગપતિ અને સમાજસેવક છે. લેખમાં વ્યક્ત કરેલા વિચારો તેમના અંગત વિચારો છે.)